سبک زندگی مهدوی و فرهنگ خانواده

 

عزّت مندی و عزیزپروری

 

یکی از مختصات جامعه مهدوی، بنیان گذاری آن بر فضائل انسانی و اخلاقی از جمله عزت و اقتدار است. دولت مهدوی و سیره ی حکومتی حضرت بر اساس عزت، رقم می خورد. درهمین زمینه در دعای افتتاح می خوانیم:
* «الّلهم إنّا تَرغبُ إلیکَ فیِ دَولهٍ کریمهٍ تُعزُّ بِها الاسلامَ و أهلَهُ…) (۱۵) «خدایا، مشتاقانه مسألت داریم که دولتی باشکوه برانگیزی که در آن اسلام و اسلامیان را عزت بخشی…»
یکی از القاب امام عصر (ع) معز (عزت بخش) می باشد، چنانچه در دعای ندبه می خوانیم:
* (أین مِعزُّ الأولیاء…) «کجاست عزت دهنده ی دوستان…»
در یک خانواده ی سالم و پویا نیز هدفی جز عزیز پروری و ایجاد روحیه عزت مندی وجود ندارد، چرا که عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن که این احساس مثبت از مجموع اندیشه ها، احساسات، عواطف و تجربیات انسان در طول زندگی او بدست می آید. عزّت نفس از نیازمندی ها و صفات ویژه انسان درمیان همه موجودات است.
به نظر کارشناسان مسائل تربیتی و روانشناسان، بخش عمده ای از مشکلات انسان در رابطه با ضعف و یا فقدان عزّت نفس بروز می کند.
عزّت نفس از مهمترین مؤلفه های هویت اجتماعی است و به تعبیری سپری فرهنگی در مقابل اضطراب و آفات اجتماعی به شمار می رود.
ارتباط متقابل میان عزّت نفس و تصوّر فرد از توانایی های خود، امری مسلم است و بدان معناست که اگر عزت نفس فرد کاهش یابد، احساس ضعف و ناتوانی در او به وجود می آید و بر عکس، چنانچه میزان احساس عزّت نفس در فردی افزایش یابد، احساس و توانمندی و ارزشمند بودن در وی احیاء می گردد وتلاش او برای کسب موفقیت فزونی می یابد، سلامتی اش تضمین می شود و ارتباطات جمعی او رشد می یابد.
به طور کلّی عزّت نفس به عنوان یک شاخص برجسته در زندگی قادر است کلیه فعالیت های فرد را تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که احساس ارزشمندی می کنند و عزّت نفس بالایی دارند درمقابل انواع مشکلات و مسایل زندگی، فشارهای روانی، تهدیدات و حوادث ناگوار و بیماری های روانی مقاوم و پایدار خواهند بود.
عزّت نفس یکی از قدرتمندترین نیروهای موجود در جهان است. عزت نفس به شادی و شادمانی و ثمربخشی و صمیمیت می انجامد و به همین دلیل ما به آن نظامی از ارزش ها معتقدیم که عزّت نفس را زیاد کند.
و بالاخره عزت نفس به ایمان می ماند و می تواند کوهها را تکان دهد.
در کتب تربیتی، نشانه ها و خصوصیات افراد دارای عزّت نفس بالا و افراد فاقد عزّت نفس، این چنین فهرست شده است:

 

 

افراد با عزت نفس بالا: افراد با عزت نفس پایین:
۱.    دارای نگرش واقع بینانه در مورد خود و جهان  ۱.دارای نگرش مصنوعی نسبت به خود و جهان
۲.    ارزشیابی مثبت از خود  ۲.ارزشیابی منفی از خود
۳.    برخورد مثبت ومناسب با نظرات خود و دیگران  ۳.اجتناب از تماس با همسالان و بزرگسالان
۴.    تلاش همراه با امیدواری  ۴.با احساس ناامیدی تلاش نمودن
۵.    داشتن حسّ ابراز وجود  ۵.فقدان ابراز وجود
۶.    مشارکت در فعالیت های اجتماعی  ۶.اجتناب از موقعیت های اجتماعی
۷.    احساس ارزشمند بودن  ۷.احساس بی هویتی و بی ارزشی
۸.    بهره وری از استعدادها  ۸.دست کم گرفتن استعدادهای خود
۹.    داشتن خلاقیت  ۹. خلاقیت کم
۱۰.    رضایت از وضعیت جسمانی خود  ۱۰.نارضایتی از وضعیت جسمانی خود
۱۱.    داشتن اِسنادهای درونی  ۱۱. داشتن اِسنادهای بیرونی
۱۲. پایین بودن سطح اضطراب  ۱۲.احساس ترس از نحوه پذیرش توسط دیگران
۱۳.  احساس جذّاب بودن  ۱۳.احساس غیر جذاب بودن
۱۴. احساس امنیت  ۱۴.احساس ناامیدی وعدم امنیت
۱۵.  توانایی پذیرش تعریف دیگران  ۱۵.ناتوانی در پذیرش تعریف دیگران
۱۶.  مسؤولیت پذیر بودن  ۱۶.عدم مسئولیت پذیری
۱۷. مستقل عمل کردن  ۱۷.احساس حماقت و وابستگی
۱۸. احساس اینکه عقایدش برای دیگران مهم است  ۱۸.احساس بی ارزش بودن نزد دیگران
۱۹. به پیشرفت ها افتخار کردن  ۱۹.احساس غرور پایین
۲۰. ناکامی را به خوبی تحمل کردن  ۲۰.گریزان از موقعیت های تنش زا و نگرانی زا
۲۱.خود را عضو با ارزشی از خانواده دانستن  ۲۱.احساس بی ارزشی در خانواده
۲۲. احساس کفایت در تحصیلات  ۲۲.احساس بی کفایتی در تحصیلات
۲۳.احساس رضایت از تعامل با دیگران  ۲۳.منزوی و گوشه گیر بودن
۲۴.پذیرفتن ضعف های خود و تلاش جهت رفع آنها  ۲۴.سرزنش دیگران به خاطر ضعف های خود
۲۵. هدفمند بودن فعالیت ها  ۲۵.نبود اهداف ارزشمند یاوجوداهداف کم ارزش
۲۶.توانایی بیان مشکلات خود به دیگران ۲۶.احساس ناتوانی وآسان تحت تأثیر قرارگرفتن

 

 

امام زمان (ع) و دولت کریمه ی او عزیز و عزیزپرور است و نه تنها عزت بخش انسانها، بلکه عزت بخش اسلام، قوانین اسلام و قوانین انسانی است. خانواده های منتظر و مهدوی نیز خانواده هایی عزیز و عزیز پرورند و یکی از صفات محوری حاکم بر روابط آنان و از جمله اصول مهم و پایدار تربیتی آنان، عزت و عزت پروری است.

  1. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۰.

منبع:

 

نیلی پور، مهدی؛ خانواده مهدوی، اصفهان: مرغ سلیمان، چاپ سوم