از آثار دعا براي تعجيل فرج حضرت قائم‏عليه السلام ايمني از عقوبت‏هاي اخروي و اهوال روز قيامت است. شاهد بر اين معني چند آيه است:
۱ – خداوند – عزّ و جلّ – مي ‏فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ هادُوا وَ النَّصاري وَ الصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ اليَوْمِ الآخَرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱] به تحقيق آنان که ايمان آورده ‏اند و کساني که يهودي شدند و نصاري و صابئين، هرکس به خداوند و روز آخر ايمان آورده و عمل صالح انجام دهد، پاداش آن‏ها نزد پروردگارشان محفوظ است و نه ترسي بر آنان هست و نه اندوهگين مي ‏شوند. بنابر اين‏که مراد از روز آخر، زمان دولت حضرت قائم‏ عليه السلام باشد. چنان‏که در اصول کافي درباره آيه: «مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ…»، از امام صادق ‏عليه السلام آمده که فرمود: «مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ…»؛ هر کس کشت آخرت خواهد، فرمود: يعني معرفت امير مؤمنان و ائمه‏ عليهم السلام. «نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ…»؛ در کشتش بيفزاييم. فرمود: معرفتش را فزون سازيم تا بهره خويش را از دولت امامان دريافت نمايد. «وَ مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ»؛ و هر کس کِشت دنيا را بخواهد، چيزي از آن به او مي‏دهيم و در آخرت او را بهره ‏اي نيست. فرمود: يعني براي او در دولت حق با امام قائم ‏عليه السلام بهره‏اي نيست. [۲]

يا اين‏که منظور از عمل صالح معرفت امامان‏ عليهم السلام باشد، چنان‏که در تفسير عياشي از امام صادق ‏عليه السلام آمده که درباره فرموده خداي تعالي: «فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً»؛ [۳] پس لازم است عمل صالحي انجام دهد. فرمود: منظور از عمل صالح معرفت امامان‏ عليهم السلام است. [۴]
و از امام باقر عليه السلام درباره فرموده خداي تعالي: «اَلَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»؛ [۵] آنان که ايمان آورده و کارهاي نيک انجام دادند. آمده که فرمود: يعني آنان که ايمان آوردند به خدا و به رسول او و امامان اولي الامر عليهم السلام و ايشان را اطاعت کردند که آن، ايمان و عمل صالح است…. [۶]
وجه استشهاد اين‏که: دعا کننده براي تعجيل ظهور حضرت صاحب الزمان‏عليه السلام در هر دو عنوان داخل است.
۲ – فرموده خداي تعالي در سوره بقره: «بَلي مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ للَّهِِ وَ هُوَ مُحْسنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۷] آري کسي که در برابر «اللَّه» تسليم گرديد در حالي که نيکوکار باشد، پس اجر او نزد پروردگارش محفوظ است و نه ترسي بر آن‏هاست و نه غمگين شوند. بنابر اين‏که منظور از محسن، نيکوکار پيرو علي‏ عليه السلام باشد، چنان‏که در مشکاة الاسرار به نقل از تفسير عياشي و غير آن آمده که: امام باقر عليه السلام درباره فرموده خداي تعالي: «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالعَدْلِ وَ الإِحْسانِ وَ إِيتآءِ ذِي القُرْبي»؛ [۸] خداوند امر مي‏کند به عدل و احسان و عطاي خويشاوند. فرمود: عدل محمد صلي الله عليه و آله است که هرکس اطاعتش کند عدالت کرده، و احسان علي‏ عليه السلام است که هرکس از او پيروي کند احسان نمايد و محسن در بهشت است، «وَ إِيتآءِ ذِي القُرْبي» از جهت خويشاوندي ما. خداوند بندگان را به مودت و توجه به سوي ما امر فرموده است. [۹]
وجه استشهاد اين‏که: دعا براي مولايمان حضرت قائم ‏عليه السلام از تولاّي قلبي نسبت به امير مؤمنان‏ عليه السلام برخاسته، بلکه از واضح ترين اقسام تولاّي زباني نسبت به آن حضرت است، پس هرکه براي آن حضرت دعا کند در حقيقت به ولاي امير المؤمنين ‏عليه السلام تمسک جسته و موالي آن جناب محسن است و در عداد افرادي که آيه شريفه بر آن‏ها دلالت دارد. ان شاء اللَّه تعالي.
۳ – فرموده خداي تعالي: «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ – فَرِحِينَ بِما آتيهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ يَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱۰] و البته مپندار آنان را که در راه خدا کشته شده‏ اند مرده باشند، بلکه زنده‏ اند، نزد پروردگارشان متنعم‏ اند. آنان به فضل الهي شادمانند و به آن مؤمناني که هنوز به آنان ملحق نشده‏اند بشارت دهند که نه ترسي بر آن‏ها هست و نه اندوهگين شوند.
دعا کننده براي حضرت قائم‏ عليه السلام داخل در شهيدان است با پيغمبر و امير المؤمنين ‏عليهما السلام، پس به آنچه ايشان رسيده‏ اند او نيز نايل خواهد شد و از جمله آثاري است که در اين آيه شريفه ياد شده است.
۴ – فرموده خداوند متعال: «أَلا إِنَّ أَوْلِيآءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱۱] آگاه باشيد که اولياي خدا نه ترسي بر ايشان هست و نه محزون مي‏ شوند.
به ضميمه روايتي که در کمال الدين آمده، امام صادق‏ عليه السلام فرمود: خوشا به حال شيعيان قائم ما که در زمان غيبتش منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهور فرمانبردار و مطيع او، آنان هستند اولياي خدا که نه ترسي بر ايشان هست و نه محزون مي ‏شوند. [۱۲]
وجه استدلال اين‏که: دعا کردن نشانه انتظار است چنان‏که بر اهل بينش پوشيده نيست.
۵ – آيه شريفه در سوره احقاف: «إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱۳] به تحقيق آنان که گفتند: پروردگار ما «اللَّه» است، آن‏گاه استقامت کردند، پس هيچ ترسي بر آن‏ها نيست و نه اندوهگين شوند.
به جهت روايتي که در اصول کافي از محمد بن مسلم آمده که گفت: از حضرت ابي عبد اللَّه صادق‏ عليه السلام درباره فرموده خداي – عزّ و جلّ -: «اَلَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» پرسيدم. فرمود: در اعتقاد به امامان يکي پس ازديگري استقامت نمايند. [۱۴]
ترديدي نيست که دعا کردن براي تعجيل فرج و ظهور مولايمان صاحب الزمان‏ عليه السلام دليل و نشانه استقامت دعا کننده بر اعتقاد به امامان‏ عليهم السلام است … و همچنين از روايات متعددي اين مطلب به دست مي‏آيد. از جمله: شيخ ثقه جليل علي بن ابراهيم قمي در تفسير خود به سند صحيحي درباره آيه شريفه: «وَ عَلَي الأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسِيماهُمْ»؛ [۱۵] و بر اعراف مرداني هستند که هريک را به چهره‏ هايشان مي‏ شناسند. از امام صادق‏ عليه السلام روايت کرده که فرمودند: اعراف: توده ريگي بين بهشت و جهنم است. و مردان: امامان ‏عليهم السلام هستند که بر اعراف با پيروانشان مي‏ ايستند، در حالي که مؤمنين بدون حساب به سوي بهشت سبقت جسته ‏اند و امامان‏ عليهم السلام به پيروان گنهکار خود مي‏ گويند: بنگريد! برادرانتان را در بهشت که بدون حساب به سوي آن رفته‏ اند. و اين است فرموده خداوند – تبارک و تعالي -: «سَلامٌ عَلَيْکُمْ لَمْ يَدْخُلُوها وَ هُمْ يَطْمَعُونَ»؛ سلام بر شما داخل بهشت نشده ‏اند ولي در انتظار و اميد آن هستند. سپس به آن‏ها گفته مي ‏شود: دشمنانتان را در جهنم بنگريد، و همين است فرموده خداي تعالي: «وَ إِذا صُرِفَتْ أَبْصارُهُمْ تِلْقاءَ أَصْحابِ النَّارِ قالُوا رَبَّنا لا تَجْعَلْنا مَعَ القَوْمِ الظَّالِمِينَ وَنادي أَصْحابُ الأَعْرافِ رِجالاً يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيماهُمْ فِي النَّارِ فَقالُوا ما أَغْني عَنْکُمْ جَمْعُکُمْ فِي الدُّنْيا وَ ما کُنْتُمْ تَسْتَکْبِرُونَ»؛ و چون نظر آن‏ها (گنه‏کاران اصحاب اعراف) به سوي اهل جهنم معطوف گردد، گويند: پروردگارا! ما را با ستم‏کاران قرار مده. و اصحاب اعراف مرداني را که به سيمايشان مي ‏شناسند و در آتشند، آواز دهند و گويند: [ديديد که] جمع شما در دنيا، و تکبّري که داشتيد هيچ خطري از شما دور نساخت.
آن‏گاه ائمه‏ عليهم السلام به کساني که در جهنم هستند از دشمنانشان مي ‏گويند: اين‏ها شيعيان و برادرانمان هستند که شما در دنيا سوگند مي‏ خورديد که خداوند رحمتي به آن‏ها نمي ‏رساند. سپس امامان به شيعيان خود مي‏ گويند: داخل بهشت شويد نه ترسي بر شما هست و نه محزون خواهيد گشت. [۱۶]
بنا بر روایت از حضرت امير مؤمنان ‏عليه السلام امامان ‏عليهم السلام براي هرکس که آن‏ها را ياري کند، شفاعت می کنند. و دعا کننده براي مولايمان صاحب الزمان ‏عليه السلام در آن عنوان داخل است، پس به شفاعت امامان در عداد کساني خواهد بود که نه ترسي بر آنان هست و نه اندوهگين مي ‏شوند.

(رک: مکیال المکارم؛ محمدتقی موسوی اصفهانی؛ مترجم: مهدی حائری قزوینی)
—————————————————————————-
[۱] سوره بقره، آيه ۶۲.
[۲] کافي ۴۳۶:۱.
[۳] سوره کهف، آيه ۱۱۰.
[۴] تفسير عياشي ۳۵۳:۲.
[۵] سوره بقره، آيه ۸۲.
[۶] مرآة الانوار ۲۰۸.
[۷] سوره بقره، آيه ۱۱۲.
[۸] سوره نحل، آيه ۹۰.
[۹] تفسير عياشي ۲۶۸:۲.
[۱۰] سوره آل عمران، آيه ۱۶۹.
[۱۱] سوره يونس، آيه ۶۲.
[۱۲] کمال الدين ۳۵۷:۲.
[۱۳] سوره احقاف، آيه ۱۳.
[۱۴] کافي ۲۲۰:۱.
[۱۵] سوره اعراف، آيه ۴۶.
[۱۶] تفسير قمي ۲۳۱:۱.