۱- آصف علمی از کتاب را داشت.

قائم علیه السلام علوم کتاب نزد اوست. «عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ كَثِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ قَالَ فَفَرَّجَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بَيْنَ أَصَابِعِهِ فَوَضَعَهَا فِي صَدْرِهِ ثُمَّ قَالَ وَ عِنْدَنَا وَ اللَّهِ عِلْمُ الْكِتَابِ كُلُّهُ.» (الكافي (ط – الإسلامية)‏۱: ۲۲۹) عبدالرحمان بن کثیر گوید نزد حضرت صادق علیه السلام بود ایشان این آیه (که سخن آصف بن برخیاست) را تلاوت کردند:  كسى كه نزد او دانشى از كتاب [الهى‏] بود، گفت: «من آن را پيش از آنكه چشم خود را بر هم زنى برايت مى‏آورم.» سپس دو انگشت خود را گشودند و بر سینه نهادند و فرمودند: به خدا سوگند تمام علم کتاب نزد ماست.

در این زمینه روایات رسیده بسیار زیاد است و امامان علیهم السلام نیز در دوران حیات خود شاهد درستی این مدّعای خویش را به اثبات رسانیده اند.

۲- خداوند آصف را مدّت طولانی از قوم خویش غائب کرد چنان که شیخ صدوق در کتاب کمال الدین روایت آن را نقل می کند.

خداوند متعال قائم علیه السلام را نیز مدتّی طولانی از نظرها غائب ساخته است.

۳- با غیبت آصف ابتلا و گرفتاری بنی اسرائیل سخت و شدید شد.

قائم علیه السلام نیز با غیبتش گرفتاری و ابتلای مومنین شدّت یافت.


سرگذشت:


آصف بن برخیا، نام وزیر یا کاتب یا ندیم حضرت سلیمان علیه السلام است و در روایات و داستانهای حضرت سلیمان  نام او برده شده است. ظاهراً او یکی از نزدیکان و دوستان خاص سلیمان علیه السلام ‌بوده و می‌گویند خواهرزاده سلیمان نبی بوده است. وی نزد سلیمان دارای مقام و منزلت بود و در حضور و غیاب سلیمان هر وقت می‌خواستم وارد خانه او می‌شد.

حضرت سلیمان یکی از پیامبران الاهی است که از طرف پروردگار در این دنیا دارای حکومت و سلطنت بسیار وسیع و با عظمتی بود تا آنجا که چنین سلطنتی برای هیچ کس بعد از او پیدا نشد.

مجموعه امکانات و توانمندی حکومتی حضرت سلیمان آنچنان بی نظیر و چشمگیر بود که به فرموده امیر المومنین علیه السلام « اگر کسی راهی برای زندگانی جاویدان در این دنیا می یافت و می توانست با مرگ مبارزه کند این شخص حتما سلیمان بن داوود بود چرا که خداوند حکومت بر پری و انس را همراه نبوّت و مقام بلند قرب و منزلت الاهی به او عطا کرده بود.»

در آیات فراوانی از قرآن کریم نام او برده شده است و نیز نام شخصی که وزیر و خواهرزاده او بوده است به صورت غیر مستقیم مطرح شده است، این شخص نامش آصف بن برخیا می باشد که وزیر حضرت سلیمان بوده و خود دارای مقام والائی است و به تعبیر قرآن از علم الکتاب بهره ای داشته است .

در ماجرای آوردن تخت بلقیس ملکه سبا از یمن به فلسطین، آصف بن برخیا به حضرت سلیمان گفت که من می توانم در کمتر از چشم بر هم زدنی این کار را بکنم و این کار را انجام داد .

«قالَ يا أَيُّهَا الْمَلَؤُا أَيُّكُمْ يَأْتيني‏ بِعَرْشِها قَبْلَ أَنْ يَأْتُوني‏ مُسْلِمين‏» [۱] «(سلیمان گفت) ای بزرگان کدام یک از شما تخت او را برای من می‌آورد پیش از آنکه به حال تسلیم نزد من آیند»

ابتدا یکی از جنیان می‌گوید: «قَالَ عِفْريتٌ مِّنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَ»[۲] «عفریتی از جن گفت: من آن را نزد تو می‌آورم پیش از آنکه از مجلست برخیزی.»

امّا در مقابل شخص دیگری می‌گوید من تخت بلقیس را در کمتر از یک چشم به هم زدن نزد آنها حاضر خواهم نمود که قرآن کلام او را چنین نقل می‌کند: « قَالَ الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ »[۳] «کسی که دانشی از کتاب داشت گفت: پیش از آنکه چشم بر هم زنی آن را نزد تو خواهم آورد»

 اینکه این علم چه علمی بوده، در آن بحث  وجود دارد، برخی گویند منظور آگاهی او بر کتب آسمانی است، بعضی احتمال داده‌اند لوح محفوظ باشد و نیز بسیاری از مفسران و غیر آنها گفته‌اند؛ این مرد با ایمان از اسم اعظم الاهی با خبر بود (همان نام بزرگی که هر چیز در برابر آن خاضع می‌گردد). به هر حال آنچه آصف می‌دانست از علم سلیمان علیه السلام بود که به فرمان خدا نزد آصف به ودیعه نهاده شده بود تا مردم در امامت و جانشینی او اختلاف نکنند.   بنابراین معلوم می‌شود آصف دارای ارتباطی با خداوند بوده که هر چه از پروردگارش درخواست می‌کرده و برآورده می‌‌شده و این علم از سنخ علوم فکری و اکتسابی نبوده است.

اینکه خود سلیمان علیه السلام تخت را نیاورد و مأموریت را به آصف واگذار کرد ممکن است به خاطر این بوده باشد که آصف وصیََّ او بود و سلیمان می‌خواست در این لحظه حساس، موقعیت او را به همگان معرفی کند، به علاوه استاد، شاگردان خود را در مواقع لازم می‌‌آزماید تا شایستگی آنها را به دست آورد.

 در روایات بسیاری می‌خوانیم اسم اعظم ۷۳ حرف است که یک حرف آن نزد آصف بن برخیا بود و ۷۲ حرف آن نزد امامان (ع) است و یک حرف مخصوص ذات پاک خداست.[۴].

 چون مرگ آصف نزدیک شد به او وحی شد که فرزندش را جانشین خود کند و آنچه از نور و حکمت نزدش بود به او واگذارد.

——————————————————————————————————

پی نوشتها:


[۱] . نمل/ ۳۸ (ترجمه آیات از آیت الله مکارم شیرازی می‌باشد)

[۲] . نمل/۳۹.

[۳].نمل/۴۰.

[۴] . تفسیر قمی،


کلید واژه ها :

مهدی موعود، صاحب الزمان، آصف، آصف بن برخیا، سلیمان نبی، وجه شباهت امام زمان به انبیای گذشته

غیبت مهدی موعود و خصوصیات ویژه او به غیبت و ویژگی های آصف بن برخیا وصیّ سلیمان نبی شباهت دارد.