دعا کننده بر فرج امام زمان علیه السلام از دعای حضرت سجاد علیه السلام برخوردار می شود.
دعای بر فرج امام زمان علیه السلام فوايد متعدّد و آثار چندي دارد:
اول: دعا و طلب صلوات بر آنان از سوي خداي – عزّوجلّ – در هر صبح و شام.
دوم: سلام بر آنان از سوي خداي تعالي.
سوم: جمع شدن امر آنان بر تقوي.
چهارم: اصلاح و سامان دادن به امور و شؤون آنان.
پنجم: پذيرفتن توبه آنان و آمرزش گناهان ايشان.
ششم: اسکان دادن آنان در بهشت، در مجاورت امامان بر حقّ عليهم السلام.
دليل بر اين امور گفتار امام سجّاد عليه السلام در دعاي روز عرفه است که پس از دعا کردن درباره مولايمان صاحب الزمان – عجّل اللَّه فرجه الشريف – چنين دعا کرده است:
«اَللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلي أَوْلِيآئِهِمْ، المُعْتَرِفِينَ بِمَقامِهِمْ، المُتَّبِعِينَ مَنْهَجَهُمْ، المُقْتَفِينَ آثارَهُمْ، المُسْتَمْسِکِينَ بِعُرْوَتِهِمْ، المُتَمَسِّکِينَ بِوِلايَتِهِمْ، المُؤْتَمِّينَ بِإِمامَتِهِمْ، المُسْلِمِينَ لِأَمْرِهِمْ، الُمجْتَهِدِينَ فِي طاعَتِهِمْ، المُنْتَظِرِينَ أَيَّامَهُمْ، المادِّينَ إِلَيْهِمْ أَعْيُنَهُمْ، الصَّلَواتِ المُبارَکاتِ الزَّاکِياتِ النَّامِياتِ الغادِياتِ الرَّايِحاتِ، وَ سَلِّمْ عَلَيْهِمْ وَ عَلي أَرْواحِهِمْ وَ أَجْمِعْ عَلَي التَّقْوي أَمْرَهُمْ، وَ أَصْلِحْ لَهُمْ شَأْنَهُمْ وَ تُبْ عَلَيْهِمْ إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ، وَ خَيْرُ الغافِرِينَ، وَ اجْعَلْنا مَعَهُمْ فِي دارِ السَّلامِ، بِرَحْمَتِکَ يا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ»؛ بارالها! درود و صلوات فرست بر دوستان آنان که مقامشان را اعتراف دارند، و از روش ايشان تبعيّت نمايند، و از آثارشان پيروي کنند، و به آنان دست يازند، و به ولايتشان تمسّک جويند، و به امامتشان اقتدا کنند، و تسليم امرشان باشند، و در اطاعتشان کوشش نمايند، و منتظر روزگار حکومتشان باشند، و ديده ها به سوي ايشان بدوزند، صلواتهاي مبارک پاکيزه نمو کننده در هر صبح و شام، بر آنان و ارواح ايشان سلام فرست، و امرشان را بر تقوي جمع گردان، و وضعشان را به سامان برسان، و توبه ايشان را بپذير که تويي توبه پذير و مهربان، و بهترين آمرزندگان، و ما را در دارالسلام (سراي سلامت بهشت) با آنان قرار ده، به رحمت خودت اي مهربانترين مهربانان.
ميگويم: وجه دلالت اين دعا بر مقصود ما اينکه: بدون شبهه دعاي آن حضرت عليه السلام مستجاب است، و به شش دعا که به آنها اشاره کرديم، براي مؤمناني که ده صفت داشته باشند دعا کرده است و هرگاه مؤمن با شرايطي که در این دعا برای دعا کننده وجود دارد، براي تعجيل فرج مولايش دعا کند از مصاديق ياد شدگان در اين دعا مي شود، واين دعا درباره اش به اجابت مي رسد.
در اينجا لازم است براي توضيح مقصود، سه مطلب بيان شود:
اوّل: شرح دعاهاي ياد شده، که ميگويم: شايد منظور از صلوات، رحمت باشد، چنانکه يکي از تفسيرهاي روايت شده در اين کلمه است.
و ممکن است که مراد ثناگويي خداوند بر بنده در ملأ اعلي باشد، چنانکه در مورد کساني مباهات کردن خداوند به فرشتگان رسيده است. و منظور از صلوات هاي مبارک، بسياري منافع و آثار دنيوي، و پاکيزه: خالي بودن از شائبه خشم و عقوبت الهي. و نمو کننده: افزون شدن و چند برابر گشتن آثار و نتايج اخروي آنهاست. و منظور از جمع شدن امر آنان بر تقوي، اين است که: تمام کارهايشان موافق با تقوي و خالي از آميختگي با هوي و هوس باشد، که عملي بر خلاف دستورات خداوند تعالي از آنان سر نزند. و احتمال مي رود که منظور هماهنگي آنان و جمع شدنشان بر کلمه تقوي باشد، ولي احتمال اوّل اظهر است. و سامان دادن وضع آنان: يعني اصلاح امور دنيوي ايشان.
دوم: شرح صفات ده گانه ياد شده، به طوري که از کلمات عترت پاک پيامبر صلي الله عليه وآله استفاده ميشود، پس ميگويم:
صفت اوّل: اعتقاد به شؤوني است که خداوند آنها را به امامان معصوم عليهم السلام اختصاص داده است. اين اعتقاد به طور اجمال باشد يا تفصيل، و به اين صفت اشاره فرمود با عبارت: «اَلمُعْتَرِفِينَ بِمَقامِهِمْ»؛ که مقامشان را اعتراف دارند.
صفت دوم: پيروي کردن از آنان در مقابلشان و دينداري نمودن به آنچه ايشان دينداري کرده اند، و همين است مراد از: «اَلمُتَّبِعِينَ مَنْهَجَهُمْ»؛ از روش ايشان تبعيت نمايند.
صفت سوم: اقتدا کردن به آنان در آداب و افعالي که از ايشان صادر شده، در هر جنبه از جوانب زندگي که امام عليه السلام به همين اشاره فرموده: «اَلمُقْتَفِينَ آثارَهُمْ»؛ از آثارشان پيروي کنند.
صفت چهارم: اينکه دستآويز خود را همان چيزي قرار دهند که آنان براي او پسنديده اند، و اين امر با عمل کردن مطابق امر و نهيي که از آنان عليهم السلام رسيده حاصل مي گردد، و از همين معني است که تعبير آمد: «اَلمُسْتَمْسِکِينَ بِعُرْوَتِهِمْ»؛ و به آنان دست يازند.
صفت پنجم: در مهمات و رويدادها توسّل و تمسک به ريسمان ولايت ايشان. و امام سجّاد عليه السلام به آن چنين اشاره کرده: «اَلمُتَمَسِّکِينَ بِوِلايَتِهِمْ»؛ و به ولايتشان تمسّک جويند.
صفت ششم: اينکه فقط آنان عليهم السلام را امام بداند، و مانند زيديه و پيروانشان ديگري را امام نداند.
صفت هفتم: تسليم بودن نسبت به امر ايشان. در اصول کافي به سند صحيحي از عبداللَّه کاهلي آمده که گفت: حضرت ابوعبد اللَّه صادق عليه السلام فرمود: اگر مردمي خداي يکتاي بي شريک را عبادت کرده، و نماز را بپاي داشته و زکات را عطا کرده و حجّ خانه خدا را بجاي آورده، و ماه رمضان را روزه گرفته باشند، سپس به کاري که خداوند يا رسول خدا صلي الله عليه و آله انجام داده اند بگويند: چرا برخلاف اين نکرد؟ يا اين را در دل احساس کنند، به همين امر مشرک باشند، سپس اين آيه را تلاوت کرد: «فَلا وَ رَبِّکَ لا يُؤْمِنُونَ حَتّي يُحَکِّمُوکَ فِيما شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْلِيماً»؛ [۱] پس نه، به پروردگارت سوگند! ايمان نياورند تا اينکه تو را در اختلافاتي که بين آنان پيش آيد حاکم سازند، سپس در دلهاي خويش از آنچه حکم فرموده اي چيزي از ناراحتي نداشته باشند و به طور کامل تسليم شوند. سپس حضرت صادق عليه السلام فرمود: بر شما باد به تسليم. [۲]
و نيز به سند صحيحي از آن حضرت است که فرمود: مردم سه تکليف دارند: شناختن امامان، و تسليم بودن نسبت به آنچه از آنان رسيده و ارجاع نمودن اختلافات به آنان. [۳]
صفت هشتم: به کار بردن کوشش تمام در اطاعت ايشان. و به همين اشاره فرموده: «اَلُمجْتَهِدِينَ فِي طاعَتِهِمْ»؛ و در اطاعتشان کوشش نمايند.
صفت نهم: انتظار ظهور دولت ايشان. چنانکه فرمود: «اَلمُنْتَظِرِينَ أَيَّامَهُمْ» و منتظر روزگار حکومتشان باشند، و رواياتي زیادی در اين باره آمده است.
صفت دهم: اينکه امام خودش را در پيش چشمش بداند، و خودش را در حضورامام ببيند که در تمام احوال و اشغال امام عليه السلام او را مي بيند و صدايش را مي شنود به طوري که از نظر او پنهان نمي باشد، و اگر پرده از روي ديده اش برداشته مي شد امام عليه السلام را مشاهده مي نمود، و در اين هنگام در رعايت ادب و احترام نسبت به ساحت مقدس امام که جدّيت را خواهد داشت. و اين است معني فرموده امام سجّاد عليه السلام: «اَلمادِّينَ إِلَيْهِمْ أَعْيُنُهُمْ»؛ ديدهها به سوي ايشان بدوزند. و بر آنچه گفتيم روايات بسياري دلالت دارد، از جمله:
در خرايج از ابوبصير است که گفت: با حضرت ابوجعفر باقر عليه السلام داخل مسجد شدم در حالي که مردم آمد و شد مي کردند. پس آن حضرت به من فرمود: از مردم بپرس آيا مرا مي بينند؟ هر کس را ديدم پرسيدم: آيا ابوجعفر عليه السلام را نديدي؟ مي گفت: خير. و حال آنکه آن حضرت همانجا ايستاده بود، تا اين که ابوهارون مکفوف (نابينا) آمد، فرمود: از اين بپرس. پس به او گفتم: آيا ابوجعفر را نديدي؟ گفت: مگر نه همين است که ايستاده؟ گفتم: از کجا دانستي؟ گفت: چگونه ندانم و حال آنکه او نوري درخشان است. گويد: و شنيدم که آن حضرت به مردي از اهل آفريقا مي فرمود: حال راشد چگونه است؟ گفت: او را زنده و نيکو عقيده ترک گفتم که سلامت مي رسانيد. حضرت فرمود: خدايش رحمت کند. عرضه داشت: او مُرد؟ فرمود: آري. عرض کرد: چه موقع؟ فرمود: دو روز پس از بيرون آمدن تو. گفت: به خدا سوگند بيماري نداشت و علّتي در او نبود، و کسي از مرض يا علّتي مي ميرد. من پرسيدم: آن مرد که بود؟ فرمود: مردي از پيروان ما بود که ما را دوست داشت. سپس فرمود: اگر چنين بدانيد که براي ما با شما ديدگاني بينا و گوش هايي شنوا نيست بد نظر داشته ايد، به خدا سوگند! که چيزي از کارهاي شما بر ما پوشيده نيست. و خودتان را به کارهاي خوب عادت دهيد و از اهل خير باشيد تا به آن شناخته شويد، که من اين را به فرزندان و شيعيانم سفارش مي کنم. [۴]
سوم: در بيان مترتب بودن اين فوايد بر دعا براي تعجيل فرج آن حضرت عليه السلام که ميگويم: بدون شک دعا کننده براي مولايمان صاحب الزمان و تعجيل فرج آن بزرگوار، مصداق عناوين مذکوره خواهد بود، در صورتي که ملازم تقوي هم باشد و نفس خود را از هوي پرستي حفظ نمايد، و آن را از موجبات بدبختي و فريبندگي هاي دنيوي دور سازد، شرط کمال آنها تقوي و تهذيب نفس است. پس هرگاه دعا کننده چنين بود به آنچه بيان گشت نايل ميآيد. زيرا که دعا: دوستي کردن با امامان بر حقّ است، و اعتراف به مقام ايشان، و پيروي از شيوه آنان، و تبعيّت از آثارشان، و دست يازيدن به آنان، و تمسّک جستن به ولايتشان، و اقتدا کردن به امامتشان، و تسليم بودن به امرشان، و کوشش در اطاعتشان مي باشد، و نيز نشانه انتظار روزگار حکومت آن بزرگان است. که تمام اين امور با اندک تأمّلي براي دوستان اين خاندان معلوم مي گردد.
(رک: مکیال المکارم؛ محمدتقی موسوی اصفهانی؛ مترجم: مهدی حائری قزوینی)
————————————————–
[۱] سوره نساء، آيه ۶۸.
[۲] کافي ۳۹۰:۱.
[۳] کافي ۳۹۰:۱.
[۴] الخرايج: ۹۲.
آخرین دیدگاه‌ها