ابن ابى الحديد معتزلى (۶۵۶ ه. ق)
عزّ الدين عبد الحميد بن ابى الحسين هبة الله بن محمد بن حسين بن ابى الحديد مدائنى، حكيمى اصولى، نويسندهاى فاضل، آشناى به علم كلام و بر عقيده معتزله بود.
وى داراى تأليفات بسيارى است. مهمترين آنها عبارتند از: ۱- شرح نهج البلاغه در بيست جلد؛ ۲- الاعتبار على كتاب الذريعة در سه جلد؛ ۳- العبقرى الحسان؛ ۴- الفلك الدائر على المثل السائر؛ ۵- شرح المحصل؛ ۶- نقض المحصول فى علم الاصول؛ ۷- شرح الياقوت؛ ۸- الوشاح الذهبى فى العلم الأبى؛ ۹- انتقاد المصفى؛ ۱۰- الحواشى على كتاب المفصل فى النحو.
ابن ابى الحديد اشعار فراوانى سروده است. بهترين و مشهورترين آنها” قصايد علويّات سبع” اوست كه در مدح پيامبر اكرم- صلّى اللّه عليه و آله- و مولاى متّقيان على- عليه السّلام- سروده است. وى در قصيده ششم (قصيده عينيّه) بعد از آنكه در توصيف صفات بارز امير مؤمنان على- عليه السّلام- اشعار بسيار زيبايى را سروده است، به مسأله مهدى موعود و انتظار فرج اشاره مىكند و در اشعار نغز خود، ظهور آن حضرت را قطعى مىداند و انتظار آنروز را مىكشد، پس مىگويد:
| و رأيت دين الإعتزال و إنّني | أهوى لأجلك كلّ من يتشيّع | |
| و لقد علمت بأنّه لا بدّ من | مهديّكم و ليومه أتوقّع | |
| يحميه من جند الإله كتائب | كاليمّ أقبل زاخرا يتدفّع | |
| فيها لآل أبي الحديد صوارم | مشهورة و رماح خطّ شرّع | |
| و رجال موت مقدمون كأنّهم | أسد العرين الرّبد لا تتكعكع | |
| تلك المنى إمّا أغب عنها فلي | نفس تنازعني و شوق ينزع | |
من معتقد به دين اعتزالم؛ در حالىكه به خاطر تو، هرشيعهاى را دوست دارم.
به خدا قسم، من (ظهور) مهدى شما را حتمى مىدانم و انتظار آنروز را مىكشم.
سپاهيانى از لشكر خدا، همچون درياى خروشانى كه هيچچيز در مقابل امواج متلاطم آن تاب مقاومت ندارد؛ از وى حمايت خواهند كرد.
دودمان ابن ابى الحديد، در آن لشكر، شمشيرهاى برّان از نيام كشيده و نيزههاى خطى آماده پرتاب دارند.
(و نيز از دودمان ابن ابى الحديد در آن لشكر) مردان جانفدايى هستند كه گويى شيران نترس بيشه شجاعتند.
اينها آرزوهايى هستند كه اگر از آنها دور شوم؛ نفسم با من درگير مىشود و شوق و اشتياق من، مرا به سوى آنها مىكشاند.
آخرین دیدگاه‌ها