از جهات موجب برای دعای بر فرج امام زمان علیه السلام نفع آن حضرت است. ‏منافع وجود مبارک آن جناب بر چند گونه است:

قسم اوّل: منافع آن حضرت چه غايب باشد و چه ظاهر، و آن بر دو نوع است:
نوع اوّل: تمام خلايق در آن شريک هستند مانند: زندگي و بقاي در جهان و … که همه ‏اش از برکات و فيوضات وجود شريف آن حضرت است لذا در توقيع شريف فرمود: و امّا وجه بهره ‏وري از من در زمان غيبتم مانند استفاده از خورشيد است هنگامي که ابر از ديده‏ها پنهانش سازد. و من براي اهل زمين امان هستم، هم‏چنان که ستارگان مايه ايمني اهل آسمان هستند … . [۱]
نوع دوم: افاضات علمي و عنايات ربّاني که به مؤمنين اختصاص دارد، مانند: واضح نمودن وقت نمازهاي يوميه و مانند آن است، چنان‏که در وسائل به سند خود از حضرت ابوعبد اللَّه صادق ‏عليه السلام روايت شده که فرمود: هيچ روز ابري نيست که وقت زوال بر مردم مخفي باشد مگر اين‏که امام‏ عليه السلام خورشيد را نهيب زند تا آشکار گردد، پس بر اهل هر آبادي کسي که به وقت اهتمام داشته باشد و آن‏که ضايع نمايد احتجاج کند. [۲]

قسم دوم: منافع زمان غيبت آن حضرت ‏عليه السلام: آن هم بر دو نوع است:
نوع اوّل: مخصوص به مؤمنين است و آن بسيار است، از جمله: ثواب‏هاي بسياري است که بر انتظار زمان ظهور آن جناب مترتّب است و نيز آنچه از ثواب‏ها بر صبر و شکيبايي آنان در عصر غيبت مترتّب است و باز دو برابر شدن ثواب کارهاي نيک آن‏ها در چنين زماني چنان‏که در کتاب اصول کافي و غير آن از عمّار ساباطي روايت شده که گفت: به حضرت ابوعبد اللَّه صادق ‏عليه السلام گفتم: کدام بهتر است عبادت مخفيانه با امام از شما خاندان که در دولت باطل پنهان باشد يا عبادت در زمان ظهور حق و دولت امام ظاهر از شما؟ فرمود: اي عمّار! صدقه در سرّ به خدا سوگند بهتر است از صدقه علني، همين‏طور است به خدا عبادت شما با امامتان که در زمان دولت باطل مخفي باشد، و ترسيدن شما از دشمنان در دولت باطل و هنگام متارکه، بهتر است از کسي که خداوند – جلّ ذکره – را در ظهور امام حق آشکار در دولت حق عبادت نمايد، و عبادت در حال ترس در دولت باطل مانند عبادت و امنيّت در دولت حق نيست. و بدانيد که هر يک از شما امروزه نماز واجب خودش را جماعت بخواند در حالي که از دشمن مخفي باشد و با تمام شرايط در وقتش آن را ادا نمايد، خداوند – عزّ و جلّ – ثواب پنجاه نماز فريضه با جماعت براي او مي ‏نويسد، و هر آن‏که از شما نماز واجبي را فرادي و مخفيانه از دشمن در وقتش با تمام شرايط بخواند، خداوند – عزّ و جلّ – براي او ثواب بيست و پنج نماز فرادي مي ‏نويسد، و هر يک از شما نماز نافله‏اش را در وقتش با شرايط بجاي آورد، خداوند براي او ثواب ده نماز نافله مي‏ نويسد، و هر کدام از شما حسنه‏ اي انجام دهد خداوند براي او بيست حسنه مي‏ نويسد، و خداوند- عزّ و جلّ – حسنات مؤمن از شما را مي‏ افزايد اگر اعمالش را نيکو گرداند و به تقيّه، دين و امام و خودش را مواظبت کند و زبانش را حفظ نمايد، چندين برابر مي ‏افزايد، خداوند – عزّ و جلّ – کريم است … . [۳]
و از جمله: ثواب‏هاي زياد و اجرهاي عظيمي است که بر بعضي از اعمال مخصوص به زمان آن حضرت – صلوات اللَّه عليه – مترتّب است.
نوع دوم: مخصوص کافرين و منافقين است، و آن مهلت دادن و تأخير عذاب آن‏هاست، چنان‏که در تفسير علي بن ابراهيم قمي ‏رحمه الله درباره آيه شريفه: «فَمَهِّلِ الکافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْداً»؛ [۴] (پس کافران را مهلت ده مهلت اندکي.) فرمود: در وقت برانگيخته شدن قائم، انتقام مرا از جبّارها و طاغوت‏ها، از قريش و بني اميّه و ساير مردم خواهد گرفت. [۵]

قسم سوم: منافع زمان ظهور او: و آن بر دو نوع است:
نوع اوّل: شامل خلايق و موجودات مي ‏شود مثل انتشار نور، و ظهور عدل، و امنيت راه‏هاي بلاد، و ظهور برکات زمين، و صلح و آشتي درندگان و چارپايان، و آزار نرساندن هيچ نيشداري به کسي، و برکات فراوان، و منافع بي‏کران ديگر … چنان‏که در بحار در وصف حضرت قائم ‏عليه السلام از امير المؤمنين ‏عليه السلام نقل شده است که فرمود: و آسمان بارانش، و درختان ميوه‏ها، و زمين گياهان را بر مي ‏آورند، و براي اهل آن زينت مي‏ کند، و درندگان ايمن شوند تا جايي که مانند چارپايانشان در اطراف زمين چرا مي‏ کنند … . [۶]
نوع دوم: مخصوص مؤمنين است، و آن بر دو گونه است:
گونه اوّل: براي زندگان آن‏ها، و آن انتفاع و بهره‏وري از شرف حضور آن حضرت و استفاده از نور آن جناب و فراگرفتن از علوم آن بزرگوار و برطرف شدن بيماري‏ها و گرفتاري‏ها و بلاها از بدن‏ هاي ايشان است. چنان‏که در بحار و غير آن از امام صادق ‏عليه السلام آمده که فرمود:
هرگاه قائم‏ عليه السلام بپاخيزد، خداوند از هر مؤمن ناگواري‏ها را دور مي‏ سازد و نيرويش را به او بازگرداند. [۷]
و از آن منافع، زياد شدن نيروي آن‏هاست و طولاني شدن عمرشان، و مشاهده کردن نحوه انتقام حضرت قائم‏ عليه السلام از دشمنانشان، و منافع فراوان ديگر … .
گونه دوم: براي مردگان ايشان، از جمله: خوشحالي و فرح ظهور آن حضرت به قبرهايشان داخل مي‏ شود چنان‏که در کتاب المحجّة از امام صادق‏ عليه السلام آمده که در ذيل آيه شريفه: «وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ المُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ»؛ [۸] (و در آن روز مؤمنان به ياري خداوند خشنود مي ‏شوند.) امام فرمود: در قبرهايشان به ظهور قائم ‏عليه السلام. [۹]
و از جمله منافع زمان ظهور آن حضرت براي اموات مؤمنين، زنده شدن آن‏هاست بعد از مرگشان. چنان‏که در بحار از امام صادق‏ عليه السلام روايت شده که فرمود: و چون هنگام قيامش فرا رسد در ماه جمادي الثانيه و ده روز از رجب باراني بر مردم خواهد باريد که خلايق نظير آن را نديده باشند، پس خداوند به وسيله آن، گوشت‏ها و بدن‏هاي مؤمنين را در قبورشان مي ‏روياند، و گويي آن‏ها را مي ‏نگرم که از سوي «جهينه» مي ‏آيند در حالي که موهاي خود را از خاک تميز مي‏کنند … . [۱۰]
و هر کس براي فرج آن حضرت دعا کند در زمان ظهور زنده مي‏شود تا به خدمت آن جناب شرفياب گردد، ان شاء اللَّه تعالي.

(رک: مکیال المکارم؛ محمدتقی موسوی اصفهانی؛ مترجم: مهدی حائری قزوینی)
———————————————————————————
[۱] بحار الانوار: ۱۸۱:۵۳.
[۲] وسائل الشيعه، ۷۹:۳.
[۳] کافي: ۳۳۳:۱.
[۴] سوره طارق، آيه ۱۷.
[۵] تفسير القمي: ۴۱۶:۲.
[۶] بحار الانوار: ۸۵:۵۳.
[۷] بحار الانوار: ۵۲.
[۸] سوره روم، آيه ۴.
[۹] المحجّة: ۱۷۲.
[۱۰] بحار الانوار: ۳۳۷:۵۲.