سبک زندگی مهدوی و فرهنگ خانواده

آرمان گرایی

 

ایده مهدویت به عنوان عظیم ترین آرمان جهانی در طول تاریخ، مورد نظر ادیان، اندیشمندان، نویسندگان و هنرمندان قرار گرفته است، آرمانی بزرگ مبنی بر برقراری مدینه فاضله که به مشخصات و برنامه های این آرمان شهر مهدوی در برخی از آیات قرآنی و روایات اهل بیت (ع) اشاره شده است.
(الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلاَةَ وَ آتَوُا الزَّکَاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ) (۱)
« همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را بر پا می دارند و زکات می دهند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند و پایان همه ی کارها از آن خداست.»
امام باقر (ع) در تفسیر آیه فوق می فرمایند:
(هذه لآلِ مُحمَّدٍ المهدی و أصحابه یُمَلِّکُهُم اللهُ مَشارِقَ الأرضِ و مَغارِبها و یُظهِرُ الدّین و یُمیتُ اللهُ عزّو جلّ بِه و بِأصحابِهِ البِدَعَ و الباطِلَ کَما أماتَ السَّفهَهُ الحَقَّ حتّی لایُری أثرٌ مِنَ الظُّلمِ و یَأمُرونَ بِالمعروفِ و یَنهونَ عَن المُنکَر و للهِ عاقبهُ الأمُور.) (۲)
« این آیه مربوط به آل محمد یعنی مهدی (عج) و اصحابش است که خداوند آنها را مالک شرق و غرب می کند و دین را به وسیله ی او بر تمام أدیان پیروز می نماید و باطل و دین های ساختگی را به همت او و یارانش از میان برمی دارد، چنانچه پیش از ظهور او سفاهت و نادانی پرده بر روی حق و حقیقت کشیده است، به طوری عدالت گسترش می یابد که اثری از ظلم باقی نمی ماند، أمر به معروف و نهی از منکر می کنند و عاقبت امور در اختیار خداست.»
امام عصر (عج) قیام خود را از مسجد الحرام شروع می کنند و مرکز حکومت خویش را مسجد کوفه قرار می دهند و در احیاء و پاکسازی مساجد از تجملات دنیوی و امور زائد تلاش می نمایند؛ همچنین حضرتش همه ی فروع به زمین مانده الهی چون نماز، زکات، خمس؛ امر به معروف و نهی از منکر و… را احیاء می نمایند.
همچنین از جمله مشخصات یک خانواده ی موفق و معنوی می توان به آرمان خواهی و آرمان گرایی آن اشاره نمود که این خصلت، یکی از وجوه مشترک فرهنگ و تمدن مهدوی با فرهنگ یک خانواه مسلمان است.
در روایات اهل بیت (ع) در تفسیر آیه شریفه: (…قُوا أنفُسَکم و أهلیکم ناراً…) (۳) آمده است:
عن جابربن یزید الجُعفی عن ابی جعفر (ع) قال سَمِعتُه یقول دَخَل عَلی أبی رَجلٌ فقال: رَحِمکَ اللهُ أحَدِّثُ أهلی؟ قال: نعم إنَّ اللهَ یقولُ: « یا ایُّها الَّذین آمَنوا قُوا أنفسَکُم و أهلیکُم ناراً وَقودُها النّاسُ والحِجارَهُ » و قال: « وَأمُر أهلکَ بِالصَّلاهِ و اصطَبِر عَلیهَا». (۴)
« امام باقر (ع) می فرمایند: مردی بر پدرم وارد شد و گفت: خدا تو را رحمت کند، من برای اهل و خانواده ام حدیث گفته وسخن می گویم (گفتار خدا و رسول را به ایشان می گویم، چگونه است؟) پدرم فرمود: آری خوب کاری است، چرا که خداوند می فرماید: « ای کسانی که ایمان آورده اید خود و خانواده ی خویش را از آتشی که هیزم آن انسان ها و سنگهاست نگه دارید» و همچنین می فرماید: « أهل و خویشاوندان خود را به نماز أمر نموده و بر آن صبر و شکیبایی داشته باش.»
* عن سلیمان بن خالد قال: قلتُ لأبی عبدالله (ع): إنّ لیِ اهلَ بیتٍ و هم یَسمعُون مِنّی، أفأدعُوهُم إلی هذا الأمر ؟ فقال: نعم إنَّ الله عزّو جلّ یقولُ فیِ کتابه: « یا أیُّها الَّذین آمَنوا قُوا أنفُسَکُم و أهلیکُم ناراً وَقودُها النّاس والحِجارهُ.» (۵) « سلیمان بن خالد می گوید من به امام صادق (ع) گفتم: من خانواده ای دارم که از من حرف شنوی دارند، آیا آنها را به این امر (ولایت) دعوت کنم ؟ فرمود: آری به راستی که خدای عزوجل در کتابش می فرماید: « ای کسانی که ایمان آورده اید خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن انسان ها و سنگهاست نگه دارید.»
لمَّا نَزلَت: « یا أیُّها الَّذین آمَنُوا قُوا أنفُسَکُم و أهلیکُم ناراً» قال النّاسُ: کیفَ نَقِی أنفُسَنا و أهلینَا؟ قال الصّادق: اعمَلوا الخَیرَ و ذَکِّروا به أهلیکُم و أدِّبوهُم عَلَی طاعه الله ثم قال ابوعبدالله (ع): إن الله تَعالی یقولُ لِنَبیِّه(ص): « وأمُر أهلَکَ بِالصَّلاه وَاصطَبِر عَلَیها » و قال « واذکر فی الکتاب اسماعیلَ إنَّه کانَ صادِقَ الوَعدِ وکانَ رسولاً نبیاَّ * و کانَ یأمُرُ أهلَهُ بِالصَّلاهِ و الزَّکاهِ وکانَ عِند رَبِّه مُرضیّاً.»
[چون آیه ی: « یا أیُّها الَّذین آمَنوا قُوا أنفُسَکُم و أهلیکُم ناراً» نازل شد، مردم پرسیدند: چگونه خود و خانواده هایمان را حفظ کنیم؟ حضرت صادق (ع) فرمودند: کار نیک و خیر انجام دهید و خانواده ی خود را نسبت به آن عمل تذکر دهید و آنها را بر اطاعت الهی تربیت و ادب کنید. سپس امام صادق (ع) فرمودند: به درستی که خدای متعال به پیامبرش می فرماید: «خانواده ی خود را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شکیبا باش» و (در جای دیگر) می فرماید: « و در این کتاب (آسمانی) از اسماعیل نیز یاد کن، چرا که او در وعده هایش صادق و رسول و پیامبری (بزرگ) بود* و او همواره خانواده اش را به نماز و زکات فرمان می داد و همواره مورد رضایت پروردگارش بود.»]
حکومت مهدوی در پی تشکیل جامعه بزرگ فاضله و خانواده در پی تشکیل جامعه کوچک فاضله است و به عبارتی هر دو در پی ایجاد فضایی با محوریت ارزشهای آسمانی و الهی هستند تا در این فضا، انسانها بتوانند بدون هیچ مانع و سدی، مسیر تکامل و رسیدن به اوج قله های انسانیت را طی نمایند.
ویژگیهای یک خانواده ی آرمانی:
۱. خدائی خواهی و اخلاص
۲. مردم دوستی و سخاوت بلکه ایثار و فداکاری
۳. جهاد و شهادت طلبی
۴. تربیت فرزندانی آرمانی و ارزش گرا
۵. پرداخت خمس و زکات و صدقات
۶. ارتباط معرفتی و قلبی با پیامبر اکرم (ص) حضرت علی (ع)، حضرت زهرا و اهلبیت (ع).
۷. اهمیت دادن به عبادات و احکام دینی در محیط خانه و نظارت مؤثر و منطقی بر فضای محیط پیرامونی
۸. معنویت گرایی و تنزّه از هر گونه معصیت وحرام
۹. فرهنگی بودن اعضای خانواده و حاکم بودن علم و عرفان در زندگی
۱۰. معامله گری با خدا و آمادگی برای هجرت و جهاد در راه خدا
۱۱. هم پیمانی با امام زمان (ع) و تحصیل محبت خدا، پیامبر خدا(ص) و اهل بیت (ع)
۱۲. خدمت به دین و خلق خدا بدون کوچکترین چشم داشت مادّی
۱۳. سحر خیزی و برنامه ی منظم عبادی داشتن
۱۴. تحمّل سوء اخلاق دراز مدت همسر یا شوهر برای کسب رضایت الهی و تن ندادن به طلاق…
برای داشتن یک زندگی آرمانی و خدا پسند، انتخاب آرمان های والا و آخرتی اصلی مهم است که بجاست در تحصیل آن تلاش شود.

پی نوشت ها:
۱.حج/ ۴۱.
۲. بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۵.
۳. تحریم/ ۶.
۴. مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۲۰۰.
۵. بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۸۷.
منبع: نیلی پور، مهدی؛ خانواده مهدوی، اصفهان: مرغ سلیمان، چاپ سوم