تاریخچه زندگی:
اشعیا (به عبری: יְשַׁעְיָהוּ، در یونانی:Ἠσαίας، در عربی: اشعیاء؛ به معنی «نجات خداوند») از پیامبران عهد عتیق و نویسنده کتاب اشعیاست.

اشعیا پسر عاموص بود و در “اورشلیمدر” نزدیکی “هیکل سلیمان” زندگی می‌کرد. او با زنی به “نبیه” (در عبری:נאביה) ازدواج کرد که به اعتقاد بعضی از مفسرین تورات، به مانند “دبوره” و “هولده” پیامبری داشته ‌است. اشعیا دو پسر به نام‌های “مَهیر شَلال حاش بَز” و “شاریاشوب” داشت. اشعیا در زمان پادشاهی عزیا، اُحاز و حزقیا، در یهودیّه به مدّت شصت و چهار سال پیامبری می‌کرده ‌است. اوّلین دوره خدمت او در آخرین دوران فرمانروایی عزیا و در حدود ۷۴۰ قبل از میلاد بود. او تا سال چهاردهم سلطنت حزقیا مشاور روحانی او بود و در نزد وی مقامی داشت؛ در این زمان او در مجامع عمومی شرکت می کرد و در زمان “منسی” به حبس محکوم شد. اشعیا تا سال ۶۸۱ قبل از میلاد، زیسته ‌است. او به پیامبرِ بشارت و شاهزاده پیامبران عهد عتیق شهرت یافته ‌است.
-وی معاصر کوروش هخامنش بود و کلمه اشعیا – که به معنی نجات خداوند است – به صورتهاي “اشعياه” و “اشعياء” و “شعياء” و “شعيا” و “يشعياه” ديده شده است. صاحب قاموس کتاب مقدّس آرد:
اشعياه (نجات خداوند). اگرچه از تاريخ حيات آن حضرت اطّلاع تامّي نداريم، لکن همين قدر معلوم است که او پسر آموص است و به زعم يهود آموص برادر امصيا شهريار يهودا بود. خلاصه آن حضرت با عزيا و يوثام و احاز و حزقيا معاصر بود و در ايّام سلطنت ايشان نبوّت مي کرد. امّا چون ملاحظه نمائيم مي بينيم که عزيا ۵۲ سال و يوثام و آحاز ۱۶ سال و حزقيا ۲۹ سال سلطنت کردند. واضح است که اشعيا اين قدرها عمر ننمود بلکه در اواخر سلطنت عزيا شروع به نبوّت کرد و تا ابتداي سلطنت منسي در آن منصب استمرار داشت. وآن حضرت بعضي کتب تاريخي نيز تصنيف فرموده است از قبيل: حيات عزيا و کتاب سيرت حزقيا. و تقريبا آن حضرت با هوشيع و يوهيل و عاموص نبي نيز معاصر بود و تواتر بر آن است که او از جمله اشخاصي بود که به واسطه اره به درجه شهادت واصل شدند. لکن ما خبر صحيح و معتنابهي از کيفيت موت و زمان وقوع آن در دست نداريم.
و صاحب قاموس الاعلام آرد:
يکي از انبياي بني اسرائيل بود و پدرش از نژاد ملوک آموص به شمار مي رفت. از تاريخ ۷۵۹ تا سال ۷۰۰ ق. م. در بين اسرائيليان به نشر نبوت پرداخت و در زمان سلطنت يوثام، احاز و حزقيا مي زيست و معجزات بسيار به ظهور آورد. يهوديان را به راه حق دعوت مي کرد و آنان را از طريق کفر و بت پرستي بازمي داشت. از اين رو مورد قهر و غضب منسي پادشاه هم عصر خويش واقع شد و دستور داد وي را دستگير کنند. اشعيا در حفره درختي پنهان شد، ولي باز هم سلطان از وي اغماض نکرد و به فرمان وي ارّه بر درخت نهادند و او را دو نيمه ساختند. کتابي مشتمل بر ۶۶ باب دارد درباره مناجات و نصايح و خوف از باري تعالي. اشعيا ظهور حضرت مسيح را نيز در اين کتاب قبلا بشارت داده است و از اين جهت در بين نصارا بسيار مقبول است و به نام انجيل اشعيا شهرت دارد. (از قاموس الاعلا ترکي و رجوع به فرهنگ ايران باستان تاليف پورداود، ص ۱۱۷ و لغات تاريخيه و جغرافيه ترکي ۱: ۱۸۱ و تاريخ گزيده، ص ۵۶ و ۵۷ و يشتها ۱: ۷۲ و مزديسنا:۹۸ و تاريخ ايران باستان ۱: ۱۰۷ و ۱۱۷ و ۳۹۸ و مجمل التواريخ و القصص: ۱۴۰ و حبيب السير ، چ تهران ج ۱، ص ۴۶ و ۴۷ و ۵۰ و تاريخ کرد، ص ۶۸ و ۸۴ شود.

نگاره اشعیا نگاره‌ای از اشعیای نبی
بشارت به موعود آخر الزمان:
تورات، در كتاب اِشَعْياى نبى(۸)، باب يازدهم گويد:
۳* … و موافق رؤيت چشم خود داورى نخواهد كرد و بر وفق سمعِ گوش‏هاى خويش تنبيه نخواهد نمود. ۴* بلكه مسكينان را به عدالت داورى خواهد كرد و به جهت مظلومانِ زمين به راستى حكم خواهد نمود و جهان را به عصاى دهان خويش زده شَريران را به نفخه‏ى لب‏هاى خود خواهد كُشت. ۵* و كمربند كمرش عدالت خواهد بود، و كمربند ميانش أمانت. ۶* و گرگ با بره سكونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابيد و گوساله و شير و پروارى با هم، و طفل كوچك آن‏ها را خواهد راند. ۷* و گاو با خرس خواهد چَريد و بچه‏هاى آن‏ها با هم خواهند خوابيد و شير مثل گاو، كاه خواهد خورد. ۸* و طفل شيرخواره بر سوراخ مار بازى خواهد كرد و طفلِ از شير باز داشته شده دست خود را بر خانه‏ى افعى خواهد گذاشت. ۹* و در تمامىِ كوه مقدّس من ضرر و فسادى نخواهند كرد؛ زيرا كه جهان از معرفت خداوند پُر خواهد بود؛ مثل آب‏هايى كه دريا را مى‏پوشاند.