اهل بیت پیامبر شیعیان از تعیین وقت ظهور مهدی برحذر داشته شده‌ اند، و تعیین‌ کنندگان وقت ظهور را دروغگو دانسته اند. فضل بن شاذان (متوفای ۲۶۰ ق.) از منذر جواز نقل می کند که حضرت باقر علیه السلام فرمود:

زمان تعیین کنندگان دروغ می گویند ما نه در گذشته و نه در آینده زمان معیّن نمی کنیم. [۱]

نیز از امام صادق از زمان قیام قیامگر این خاندان سوال شد آن حضرت فرمود:

زمان تعیین کنندگان دروغ می گویند ما خاندان زمان معیّن نمی کنیم . [۲]

نیز امام صادق به محمد بن مسلم از یاران خاص آن حضرت فرمود:

ای محمد! نترسی که سخن وقت تعیین کنندگان ظهور را تکذیب کنی ما خاندان هیچگاه زمان ظهور را تعیین نمی کنیم . [۳]

در مدّت زمان حکمرانی حضرت مهدی پس از ظهور روایات مختلفی رسیده است. حضرت باقر طول آن را ۳۰۹ می فرمایند . فضل بن شاذان (متوفای ۲۶۰ ق.) از حضرت باقر علیه السلام نقل می کند که فرمود: قائم ۳۰۹ سال حکومت می کند چنان که اصحاب کهف ۳۰۹ سال در غار خود مکث کردند … .[۴]

در حدیثی امام صادق علیه السلام این مدت را هفت سال ذکر کرده ‌اند. ولی به اندازه هفتاد سال کنونی است. .[۵]

به هر روی این زمان در پی دعای مردم می تواند افزایش یابد؛ چنان که در دعای “اللّهُمَّ کّن لِوَلِیّکَ” می خوانیم “حَتّی تُسکِنَهُ اَرضَکَ طَوعا وَ تُمَتُّعَهُ فِیها طَویلا”

(تا این او را از روی میل قلبی در زمین مکنت دهی و تا دیر باز در زمین بهره مندش گردانی.)  آقای علی کورانی در کتاب “عصر ظهور” روایات شیعه و سنی در خصوص ظهور و قیام مهدی موعود، چنین جمع بندی می کند: ظهور مهدی از ابتدا تا تشکیل حکومت چهارده ماه طول می کشد. در شش ماه نخست، ظهور مهدی غیرعلنی است و او امور را به طور پنهانی توسّط یارانش رهبری می کند. سپس در مکّه قیام را آغاز می کند؛ از آنجا به مدینه، سپس به عراق و در نهایت به شام می رود. در طیّ هشت ماه دشمنانش را شکست می دهد و جهان اسلام را یکپارچه تحت فرمان حکومت خود در می آورد. سرانجام وارد فلسطین می شود. آنگاه با رومیان پیمان آتش‌ بس می‌بندد. در این اثنا طبق روایات اسلامی حضرت عیسی از آسمان و عالم ملکوت فرود می آید، تا حجّت بر یهودیان و مسیحیان تمام شود. ترتیب حوادث فرود حضرت مسیح و نقش آن پیامبر خدا در اداراه جامعه در عصر حضرت مهدی به دقّت روشن نیست. به هر حال حضرت مسیح به امام مهدی می پیوندد و پشت ایشان نماز می گزارد و در کارها آن حضرت را پیشوای خود قرار می دهد. رومیان پیمان آتش بس را نقض می کنند و جنگ بسیار بزرگی در ساحل شرقی مدیترانه رخ می دهد و امام مهدی پیروز می شود.

علاّمه طباطبایی در خصوص آثار باور به امام غائب از نظر شیعه چنین می‌نگارد: تصوّر ظهور حضرت مهدی در ردیف تصوّر قیامت می باشد که مشابه اعتقاد به پاداش و جزای اعمال، موجب حفاظت حیات معنوی مسمانان می شود؛ این باور مربوط به دو قرن و نیم پس از ظهور اسلام نیست، بلکه پیامبر پیش از ولادتش بشارت داده اند و برای شیعیان معتقد از آغاز نقطه امید بوده است. باور به ظهور مهدی به انسان نوید می دهد که جهان بشری سرانجام روزی به کمال مطلوب – که حیاتِ سراسر سعادت و خوشبختی و کامیابی است – دست خواهد یافت. با وجود ایمان به چنین حقیقتی تصوّر شکست خوردن و بی فایده بودن تلاش برای انسان مسلمان محال است. با چنین ایمان، مسلمان پیوسته خود را کامیاب می یابد و هرگز در اثر انباشت مشکلات و گرفتاری‌ها امید نجات و رستگاری را از دست نخواهد داد.

________________
[۱]غيبةالطوسي : ۴۲۶ . الْفَضْلُ بْنُ شَاذَانَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ الصَّحَّافِ عَنْ مُنْذِرٍ الْجَوَّازِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَذَبَ الْمُوَقِّتُونَ مَا وَقَّتْنَا فِيمَا مَضَى وَ لَا نُوَقِّتُ فِيمَا يَسْتَقْبِلُ و بحارالأنوار ۵۲ : ۱۰۳، ح ۶.
[۲] الكافي ۱: ۳۶۸ ، ح ۳ . عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْقَائِمِ ع فَقَالَ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ لَا نُوَقِّتُ.
[۳] بحارالأنوار ۵۲ : ۱۱۷، ح ۴۱ .الغيبة للنعماني‏: عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَى الْعَبَّاسِيِّ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا مُحَمَّدُ مَنْ أَخْبَرَكَ عَنَّا تَوْقِيتاً فَلَا تَهَابُهُ [تَهَابَنَ‏] أَنْ تُكَذِّبَهُ فَإِنَّا لَا نُوَقِّتُ وَقْتاً.
[۴] بحارالأنوار ۵۲: ۳۹۰. وَ بِإِسْنَادِهِ إِلَى كِتَابِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذانَ َ وَ بِإِسْنَادِهِ رَفَعَهُ إِلَى جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ يَمْلِكُ الْقَائِمُ ثَلَاثَمِائَةِ سَنَةٍ وَ يَزْدَادُ تِسْعاً كَمَا لَبِثَ أَهْلُ الْكَهْفِ فِي كَهْفِهِمْ يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً فَيَفْتَحُ اللَّهُ لَهُ شَرْقَ الْأَرْضِ وَ غَرْبَهَا وَ يَقْتُلُ النَّاسَ حَتَّى لَا يَبْقَى إِلَّا دِينُ مُحَمَّدٍ وَ يَسِيرُ بِسِيرَةِ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ
[۵] بحارالأنوار ۵۲: ۲۹۱، ح ۳۵ به نقل از الغيبة للشيخ الطوسي: الْفَضْلُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ عَمْرٍو الْخَثْعَمِيِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع كَمْ يَمْلِكُ الْقَائِمُ قَالَ سَبْعَ سِنِينَ يَكُونُ سَبْعِينَ سَنَةً مِنْ سِنِيكُمْ هَذِهِ