از آثار دعا براي تعجيل فرج حضرت قائمعليه السلام ايمني از عقوبتهاي اخروي و اهوال روز قيامت است. شاهد بر اين معني چند آيه است:
۱ – خداوند – عزّ و جلّ – مي فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ هادُوا وَ النَّصاري وَ الصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ اليَوْمِ الآخَرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱] به تحقيق آنان که ايمان آورده اند و کساني که يهودي شدند و نصاري و صابئين، هرکس به خداوند و روز آخر ايمان آورده و عمل صالح انجام دهد، پاداش آنها نزد پروردگارشان محفوظ است و نه ترسي بر آنان هست و نه اندوهگين مي شوند. بنابر اينکه مراد از روز آخر، زمان دولت حضرت قائم عليه السلام باشد. چنانکه در اصول کافي درباره آيه: «مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ…»، از امام صادق عليه السلام آمده که فرمود: «مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ…»؛ هر کس کشت آخرت خواهد، فرمود: يعني معرفت امير مؤمنان و ائمه عليهم السلام. «نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ…»؛ در کشتش بيفزاييم. فرمود: معرفتش را فزون سازيم تا بهره خويش را از دولت امامان دريافت نمايد. «وَ مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ»؛ و هر کس کِشت دنيا را بخواهد، چيزي از آن به او ميدهيم و در آخرت او را بهره اي نيست. فرمود: يعني براي او در دولت حق با امام قائم عليه السلام بهرهاي نيست. [۲]
يا اينکه منظور از عمل صالح معرفت امامان عليهم السلام باشد، چنانکه در تفسير عياشي از امام صادق عليه السلام آمده که درباره فرموده خداي تعالي: «فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً»؛ [۳] پس لازم است عمل صالحي انجام دهد. فرمود: منظور از عمل صالح معرفت امامان عليهم السلام است. [۴]
و از امام باقر عليه السلام درباره فرموده خداي تعالي: «اَلَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»؛ [۵] آنان که ايمان آورده و کارهاي نيک انجام دادند. آمده که فرمود: يعني آنان که ايمان آوردند به خدا و به رسول او و امامان اولي الامر عليهم السلام و ايشان را اطاعت کردند که آن، ايمان و عمل صالح است…. [۶]
وجه استشهاد اينکه: دعا کننده براي تعجيل ظهور حضرت صاحب الزمانعليه السلام در هر دو عنوان داخل است.
۲ – فرموده خداي تعالي در سوره بقره: «بَلي مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ للَّهِِ وَ هُوَ مُحْسنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۷] آري کسي که در برابر «اللَّه» تسليم گرديد در حالي که نيکوکار باشد، پس اجر او نزد پروردگارش محفوظ است و نه ترسي بر آنهاست و نه غمگين شوند. بنابر اينکه منظور از محسن، نيکوکار پيرو علي عليه السلام باشد، چنانکه در مشکاة الاسرار به نقل از تفسير عياشي و غير آن آمده که: امام باقر عليه السلام درباره فرموده خداي تعالي: «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالعَدْلِ وَ الإِحْسانِ وَ إِيتآءِ ذِي القُرْبي»؛ [۸] خداوند امر ميکند به عدل و احسان و عطاي خويشاوند. فرمود: عدل محمد صلي الله عليه و آله است که هرکس اطاعتش کند عدالت کرده، و احسان علي عليه السلام است که هرکس از او پيروي کند احسان نمايد و محسن در بهشت است، «وَ إِيتآءِ ذِي القُرْبي» از جهت خويشاوندي ما. خداوند بندگان را به مودت و توجه به سوي ما امر فرموده است. [۹]
وجه استشهاد اينکه: دعا براي مولايمان حضرت قائم عليه السلام از تولاّي قلبي نسبت به امير مؤمنان عليه السلام برخاسته، بلکه از واضح ترين اقسام تولاّي زباني نسبت به آن حضرت است، پس هرکه براي آن حضرت دعا کند در حقيقت به ولاي امير المؤمنين عليه السلام تمسک جسته و موالي آن جناب محسن است و در عداد افرادي که آيه شريفه بر آنها دلالت دارد. ان شاء اللَّه تعالي.
۳ – فرموده خداي تعالي: «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ – فَرِحِينَ بِما آتيهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ يَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱۰] و البته مپندار آنان را که در راه خدا کشته شده اند مرده باشند، بلکه زنده اند، نزد پروردگارشان متنعم اند. آنان به فضل الهي شادمانند و به آن مؤمناني که هنوز به آنان ملحق نشدهاند بشارت دهند که نه ترسي بر آنها هست و نه اندوهگين شوند.
دعا کننده براي حضرت قائم عليه السلام داخل در شهيدان است با پيغمبر و امير المؤمنين عليهما السلام، پس به آنچه ايشان رسيده اند او نيز نايل خواهد شد و از جمله آثاري است که در اين آيه شريفه ياد شده است.
۴ – فرموده خداوند متعال: «أَلا إِنَّ أَوْلِيآءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱۱] آگاه باشيد که اولياي خدا نه ترسي بر ايشان هست و نه محزون مي شوند.
به ضميمه روايتي که در کمال الدين آمده، امام صادق عليه السلام فرمود: خوشا به حال شيعيان قائم ما که در زمان غيبتش منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهور فرمانبردار و مطيع او، آنان هستند اولياي خدا که نه ترسي بر ايشان هست و نه محزون مي شوند. [۱۲]
وجه استدلال اينکه: دعا کردن نشانه انتظار است چنانکه بر اهل بينش پوشيده نيست.
۵ – آيه شريفه در سوره احقاف: «إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [۱۳] به تحقيق آنان که گفتند: پروردگار ما «اللَّه» است، آنگاه استقامت کردند، پس هيچ ترسي بر آنها نيست و نه اندوهگين شوند.
به جهت روايتي که در اصول کافي از محمد بن مسلم آمده که گفت: از حضرت ابي عبد اللَّه صادق عليه السلام درباره فرموده خداي – عزّ و جلّ -: «اَلَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» پرسيدم. فرمود: در اعتقاد به امامان يکي پس ازديگري استقامت نمايند. [۱۴]
ترديدي نيست که دعا کردن براي تعجيل فرج و ظهور مولايمان صاحب الزمان عليه السلام دليل و نشانه استقامت دعا کننده بر اعتقاد به امامان عليهم السلام است … و همچنين از روايات متعددي اين مطلب به دست ميآيد. از جمله: شيخ ثقه جليل علي بن ابراهيم قمي در تفسير خود به سند صحيحي درباره آيه شريفه: «وَ عَلَي الأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسِيماهُمْ»؛ [۱۵] و بر اعراف مرداني هستند که هريک را به چهره هايشان مي شناسند. از امام صادق عليه السلام روايت کرده که فرمودند: اعراف: توده ريگي بين بهشت و جهنم است. و مردان: امامان عليهم السلام هستند که بر اعراف با پيروانشان مي ايستند، در حالي که مؤمنين بدون حساب به سوي بهشت سبقت جسته اند و امامان عليهم السلام به پيروان گنهکار خود مي گويند: بنگريد! برادرانتان را در بهشت که بدون حساب به سوي آن رفته اند. و اين است فرموده خداوند – تبارک و تعالي -: «سَلامٌ عَلَيْکُمْ لَمْ يَدْخُلُوها وَ هُمْ يَطْمَعُونَ»؛ سلام بر شما داخل بهشت نشده اند ولي در انتظار و اميد آن هستند. سپس به آنها گفته مي شود: دشمنانتان را در جهنم بنگريد، و همين است فرموده خداي تعالي: «وَ إِذا صُرِفَتْ أَبْصارُهُمْ تِلْقاءَ أَصْحابِ النَّارِ قالُوا رَبَّنا لا تَجْعَلْنا مَعَ القَوْمِ الظَّالِمِينَ وَنادي أَصْحابُ الأَعْرافِ رِجالاً يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيماهُمْ فِي النَّارِ فَقالُوا ما أَغْني عَنْکُمْ جَمْعُکُمْ فِي الدُّنْيا وَ ما کُنْتُمْ تَسْتَکْبِرُونَ»؛ و چون نظر آنها (گنهکاران اصحاب اعراف) به سوي اهل جهنم معطوف گردد، گويند: پروردگارا! ما را با ستمکاران قرار مده. و اصحاب اعراف مرداني را که به سيمايشان مي شناسند و در آتشند، آواز دهند و گويند: [ديديد که] جمع شما در دنيا، و تکبّري که داشتيد هيچ خطري از شما دور نساخت.
آنگاه ائمه عليهم السلام به کساني که در جهنم هستند از دشمنانشان مي گويند: اينها شيعيان و برادرانمان هستند که شما در دنيا سوگند مي خورديد که خداوند رحمتي به آنها نمي رساند. سپس امامان به شيعيان خود مي گويند: داخل بهشت شويد نه ترسي بر شما هست و نه محزون خواهيد گشت. [۱۶]
بنا بر روایت از حضرت امير مؤمنان عليه السلام امامان عليهم السلام براي هرکس که آنها را ياري کند، شفاعت می کنند. و دعا کننده براي مولايمان صاحب الزمان عليه السلام در آن عنوان داخل است، پس به شفاعت امامان در عداد کساني خواهد بود که نه ترسي بر آنان هست و نه اندوهگين مي شوند.
(رک: مکیال المکارم؛ محمدتقی موسوی اصفهانی؛ مترجم: مهدی حائری قزوینی)
—————————————————————————-
[۱] سوره بقره، آيه ۶۲.
[۲] کافي ۴۳۶:۱.
[۳] سوره کهف، آيه ۱۱۰.
[۴] تفسير عياشي ۳۵۳:۲.
[۵] سوره بقره، آيه ۸۲.
[۶] مرآة الانوار ۲۰۸.
[۷] سوره بقره، آيه ۱۱۲.
[۸] سوره نحل، آيه ۹۰.
[۹] تفسير عياشي ۲۶۸:۲.
[۱۰] سوره آل عمران، آيه ۱۶۹.
[۱۱] سوره يونس، آيه ۶۲.
[۱۲] کمال الدين ۳۵۷:۲.
[۱۳] سوره احقاف، آيه ۱۳.
[۱۴] کافي ۲۲۰:۱.
[۱۵] سوره اعراف، آيه ۴۶.
[۱۶] تفسير قمي ۲۳۱:۱.
آخرین دیدگاه‌ها