محّل تولّد امام مهدی: سامرّا

حضرت مهدی در نیمه شعبان سال ۲۵۵ یا ۲۵۶ ق./ ۸۶۹ یا ۸۷۰ م. در شهر سامرّا زاده شد.

توصیفات دقیقی در مورد ولادت حضرت مهدی از قرن چهارم و پنجم ق./ نیمه اوّل قرن دهم و یازدهم میلادی در کتاب های افرادی مانند کلینی ، ابن بابویه، شیخ طوسی و نعمانی وجود دارد. بنابر روایات نقل شده در این کتاب‌ها نام‌های مادر امام دوازدهم ملیکا، نرجس، ریحان، سوسن، صیقل بوده ‌است.

مادر امام دوازدهم از طرف پدر، نوه قیصر روم شرقی و از طرف مادر، نوه پطرس (سن پیتر، شمعون بن صفا) وصیّ حضرت عیسی بود که به اسارت مسلمانان در ‌آمد و به صورت برده در بغداد به یکی از یاران امام هادی (امام دهم) به نام بشر بن سلیمان نخّاس (از اولاد ابوایّوب انصاری ) فروخته شد. امام هادی نیز این بانو را به عقد فرزند خود امام حسن عسکری درآورد. بر طبق منابع، تولّد امام زمان در نیمه شعبان سال ۲۵۵ یا ۲۵۶ ق./ ۸۶۹ یا ۸۷۰ م. می‌باشد.

حجّت بن حسن تا زمان وفات پدر در سال ۲۶۰ ق./۸۷۴ م. تحت تکفّل پدرش بود و خواص و یاران نزدیک امام عسکری به دیدار او موفّق می شدند. از جمله چهل تن که طبق گزارش ابن بابویه و شیخ طوسی به همراه محمّد بن عثمان عمری (وکیل حضرت عسکری و سپس سفیر امام مهدی) چند روز قبل از وفات امام عسکری او را دیدند و امام حسن عسکری در خصوص او بدان ها وصیت نمود.[۱]

پس از فوت امام حسن عسکری برادر ایشان جعفر بن علی ملقّب به جعفر کذّاب اعلام کرد که امام شیعیان فرزندی نداشته ‌است و وی جانشین برادر می باشد؛ ولی هنگام نماز گزاردن بر بدن حسن عسکری، حجّت بن حسن – که بر او درود باد – از اندرون منزل بیرون آمد و عمو را کنار زد و بر جنازه پدر خود نماز گزارد و سپس به اندرون منزل رفت و از دیده ها پنهان شد.[۲] جعفر میان شیعیان به «جعفر کذّاب» شهرت دارد و او مانند کنعان فرزند نوح و قابیل فرزند آدم، فرزند ناخلف امام دهم بوده‌است. کفن و دفن امام عسکری توسط وکیل وی، عثمان بن سعید (که به عنوان سفیر حضرت مهدی نیز معیّن شده بود) ، انجام شد.

________________

[۱]- إكمال الدين‏: مَاجِيلَوَيْهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنْ جَعْفَرٍ الْفَزَارِيِّ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ حُكَيْمٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ أَيُّوبَ بْنِ نُوحٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ الْعَمْرِيِّ قَالُوا عَرَضَ عَلَيْنَا أَبُو مُحَمَّدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ع ابْنَهُ وَ نَحْنُ فِي مَنْزِلِهِ وَ كُنَّا أَرْبَعِينَ رَجُلًا فَقَالَ هَذَا إِمَامُكُمْ مِنْ بَعْدِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْكُمْ أَطِيعُوا وَ لَا تَتَفَرَّقُوا مِنْ بَعْدِي فَتَهْلِكُوا فِي أَدْيَانِكُمْ أَمَا إِنَّكُمْ لَا تَرَوْنَهُ بَعْدَ يَوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا فَخَرَجْنَا مِنْ عِنْدِهِ فَمَا مَضَتْ إِلَّا أَيَّامٌ قَلَائِلُ حَتَّى مَضَى أَبُو مُحَمَّدٍ علیه السلام
[۲] الجرائح و الخرائج : و إن موسى بن عمران على نبينا و عليه السلام كان مبتلى بابن عمه قارون كما أن القائم المهدي علیه السلام كان مبتلى بعمه جعفر الكذاب و إن الله تعالى دفع معرته عن المهدي علیه السلام و جعل كلمته العليا و أخافه من المهدي علیه السلام. فإنه لما توفي الحسن العسكري علیه السلام اجتمع أصحابه للصلاة عليه في داره فجاء جعفر الكذاب ليصلي عليه و الشيعة حضور إذا هم بفتى جاء و أخذ بذيله و أبعده من عند أبيه و صلى عليه و ائتم الناس به و بقي جعفر الكذاب مبهوتا متحيرا لا يتكلم فلما فرغ من الصلاة على أبيه خرج من بين القوم و غاب فلا يدرى من أي وجه خرج.