محورى كه پيرامون زندگى شخصى و كيفيت معيشت امام زمان ارواحنا له الفداء مطرح است، مسأله ازدواج و زن و فرزند حضرت است. سه احتمال وجود دارد:
۱. اساساً حضرت ازدواج نكرده است.
۲. ازدواج انجام گرفته، ولى اولاد ندارد.
۳. ازدواج كرده و داراى فرزندانى نيز هست.
اگر احتمال اول را بپذيريم، لازمه اش اين است كه امام معصوم علیه السلام يكى از سنت هاى مهم اسلامي را ترك كرده باشد و اين با شأن امام سازگار نيست. امّا از طرفى ديگر چون مسأله غيبت، اهم است و ازدواج مهم، ترك ازدواج با توجه به آن امر مهم تر، اشكالى را ايجاد نمي کند.
امّا احتمال دوم كه اصل ازدواج را بپذيريم بدون داشتن اولاد، جمع مي کند بين انجام سنت اسلامي و عدم انتشار مكان و موقعيت حضرت. اما باز اين اشكال باقى است كه اگر قرار باشد، آن حضرت شخصى را به عنوان همسر برگزيند، يا بايد بگوييم كه عمر او نيز مانند عمر حضرت طولآنى است كه بر اين امر دليلى نداريم، يا اين كه بگوییم مدتى با حضرت زندگى كرده و از دنيا رفته است كه در اين صورت، حضرت به سنّت حسنه ازدواج عمل كرده و پس از آن، تنها و بدون زن و فرزند زندگى را ادامه مي دهد.
احتمال سوم آن است كه آن حضرت ازدواج كرده و داراى اولاد نيز هست و اولاد آن حضرت [۱] نيز فرزندانى دارند.
در اين جا روايات و ادله اى كه وجود همسر و فرزند براى حضرت را اثبات مي کند را مي آوريم، ولی بررسی صحت و سقم این روایات از کار این مقال خارج است. و تنها سخن از احتمال است كه استدلال با آن، تمام نيست. در مورد همسر یا همسران حضرت، تنها يك روايت است كه سرنخى به دست مي دهد و آن روايتى است كه مرحوم كفعمي در كتاب شريف مصباح، نقل كرده است. بر اساس آن، همسر حضرت يكى از دخترهاى ابى لهب است.[۲]
و مورد اولاد آن حضرت رواياتى هست كه از جمله آن ها روايت انبارى است كه مرحوم مجلسى در بحار الانوار آن را آورده و روايتى طولانى است.[۳]
محمد بن مشهدى در کتاب مزار از امام صادق علیه السلام نقل مي کند كه فرمود: گويا نزول قائم را با اهل و عيالش در مسجد سهله مي بينم.[۴]
مرحوم مجلسى نيز بابى را به خلفاء و اولاد حضرت مهدى ارواحنا له الفداء اختصاص داده است. علاوه بر روايات، برخي دعاها نيز كه از ائمّه معصومين علیه السلام صادر شده و يا از ناحيه مقدسه رسيده است، دلالت دارند كه براى حضرت، اهل و عيال و فرزندانى هست. در اين دعاها تعبير ولد، ذريه اهل بيت و آل بيت به كار رفته است. در آخرين فراز از صلواتى كه از ناحيه مقدسه صادر شده چنين مي خوانيم: و صل علي وليک و ولات عهده و الائمة من ولد و مد في اعمارهم و زد في آجالهم.
(درود بى پايان خود را بر ولي امرت و اولياى عهدش و پيشوايان از اولادش نازل فرما و بر عمر و اجلشان بيفزا.)
و در دعاى كه امام رضا علیه السلام تعليم فرموده كه در عصر غيبت خوانده شود، چنين آمده است: اللَّهُمَّ أَعْطِهِ فِي نَفْسِهِ وَ أَهْلِهِ وَ وُلْدِهِ وَ ذُرِّيَّتِهِ وَ أُمَّتِهِ وَ جَمِيعِ رَعِيَّتِهِ مَا تُقِرُّ بِهِ عَيْنَهُ وَ تَسُرُّ بِهِ نَفْسَه … . [۵]
(خدايا به او درباره خودش و اهلش و فرزندانش و امتش و همه رعيتش عطا فرما آنچه را که ديده اش روشن و دلش مسرور گردد.)
بر اساس داستان طولانى و معروف انبارى نام فرزندان حضرت: طاهر، قاسم، ابراهيم، عبدالرحمن و هاشم است. [۶]
——————————————————————————
[۱] بحار الانوار ۵۲: ۳۶۳.
[۳] نجم ثاقب: ۲۲۵.
[۴] بحار الانوار ۵۳: ۲۱۳.
[۵] نجم ثاقب: ۲۲۵.
[۶] مصباح المتهجد؛ شیخ طوسي ۱: ۴۱۰.
۷] سيماي آفتاب؛ حبيب الله طاهري: ۳۶۴.
آخرین دیدگاهها