محدث نوری (۱۲۵۴ – ۱۳۲۰ ق) در کتاب “نجم الثاقب” در ذیل این عنوان می نگارد: مشهورترين اسما و القاب آن حضرت در نزد جميع فرق اسلامی مهدی است.
شیخ طوسی در “کتاب الغیبة” خود از ابی سعید خراسانی روایت کرده است که او از امام صادق علیه السلام سوال نمود که: چرا آن جناب به مهدی نامیده شده؟ فرمود:
«زیرا که او مردم را به سوی هر امر مخفی هدایت می کند.»
شیخ مفید نیز در “ارشاد” از آن جناب روایت کرده که فرمود:
قائم علیه السلام را مهدی نامیدند به آن دلیل که مردم را به سوی امری که از او گم شده اند، هدایت می کند.»
یوسف بن یحیی السلمی [که از علمای عامه است] در کتاب “عقد الدرر فی الاخبار الامام المنتظر” از حضرت باقر علیه السلام روایت کرده که فرمود:
«مهدی را مهدی می گویند زیرا که به سوی امری خفی هدایت می کند و تورات و انجیل را از زمینی که آن را انطاکیه می گویند، بیرون می آورد.»
روایت دیگری نیز از آن حضرت نقل می کند که فرمود:
«او به مهدی نامیده شده زیرا که او به سِفرها از تورات هدایت می کند پس آن ها را از کوه های شام بیرون می آورد و یهود را به سوی آن ها دعوت می کند و قریب سی هزار تن برای این کتب، اسلام می آورند.»
باز در روایت دیگری:
«او را مهدی نامیدند به جهت آن که به سوی کوهی از کوه های شام هدایت می کند. پس از آنجا سِفرها از تورات را بیرون می آورد و با آنها با یهود محاجّه می کند پس جماعتی از یهود بر دستش اسلام می آورند.»
محدث نوری سپس می نگارد: در این اخبار اشکالی است زیرا که آنچه فرمودند با معنی “هادی” مناسبت دارد که به معنی “رهنما” است؛ نه با “مهدی” که به معنی “به راه راست هدایت یافته است” و به ضم میم هم نشاید زیرا مُهدی یعنی “هدیه دهنده”.
محدث نوری در ذیل نام هادی این اشکال را چنین پاسخ می دهد: در اخبار و ادعیه و زیارات ایشان به لقب هادی مکرر مذکور است و خدای تعالی کسی را هادی برای کافّه عالمیان نکند و به سوی ایشان نفرستد بلکه وعده ندهد که کارش را به انتها رساند مگر بعد از آن که خود به حقیقت هدایت یافته و جمیع راه های حق و حقیقت برای او مفتوح شده و به مقاصد رسیده و مستعد هدایت کردن شده. پس آن را که خدای تعالی او را “هادی” قرار داده و به این لقب سرافراز نموده باید “مهدی” باشد و جنابش مهدی نامیده نمی شود مگر دارای آن مقام از هدایت شود که تواند از جانب حضرت حق در مقام هدایت خلق برآید و هر کسی را به راهی که داند و تواند به مقصد خویش حسب استعدادش رساند و به این ملاحظه جایز است تفسیر هر یک به دیگری.
از جناب امام صادق علیه السلام از معنی مهدی پرسیدند. فرمود: «آن که مردم را هدایت نماید … » یعنی آن مهدی که خدای تعالی او را مهدی نامیده، آن کسی است که مقام هدایت یافتنش به جایی رسیده است که می تواند از جانب اقدسش در مقام هدایت کردن برآید.
آخرین دیدگاهها