گريستن در مصيبت مولايمان شهيد مظلوم حضرت ابي‏ عبدالله الحسين از اموري است که به وسيله آن حقّ امام‏ عليه السلام ادا مي ‏گردد، و بدون ترديد اداي حقّ آن حضرت از عظيم‏ترين و مهم‏ترين وسايل تقرُّب يافتن به اوست.

بيان مطلب اين‏که: شيخ ثقه اجل جعفر بن محمد بن قولويه قمي ‏رحمه الله در کتاب کامل الزيارات به سند خود از امام صادق‏ عليه السلام ضمن حديثي طولاني در فضيلت گريستن بر امام حسين‏ عليه السلام روايت آورده که فرمود: و هيچ ديده و هيچ اشکي نزد خداوند محبوب‏تر از چشمي نيست که بر او بگريد و اشک بريزد، و هيچ گريه کننده‏ اي بر او نگريد مگر اين‏که فاطمه ‏عليها السلام را صِلِه کرده و حقِّ ما را ادا نموده است، و هر بنده‏ اي [روز قيامت] با ديدگاه گريان محشور مي ‏شود مگر گريه کنندگان بر جدّم حسين‏ عليه السلام که [هر آن‏که بر او گريسته] در حالي محشور مي‏ گردد که ديده‏ اش روشن است و مژده به او مي‏ رسد و شادماني بر چهره‏ اش نمودار است، و خلايق در بيم و هراس هستند در حالي که اينان [گريه کنندگان بر امام حسين ‏عليه السلام] ايمن باشند، و خلايق [در هنگامه عَرَصاتِ محشر] عرضه مي‏ شوند ولي اينان زير عرش و در سايه عرش با حسين ‏عليه السلام هم سخن خواهند بود. از سختي روزِ حساب ترسان نيستند، به ايشان گفته مي‏ شود: داخل بهشت شويد، پس امتناع مي‏ ورزند و سخن و مجلس آن حضرت را بر مي ‏گزينند، و همانا حوريان به آنان پيغام مي ‏دهند: ما و وِلْدانِ مخلَّدين اشتياق شما را داريم، پس آن‏ها به سوي حور العين سر بر نمي ‏دارند، به جهت آنچه از خوشي و بزرگواري در مجلسشان مي‏بينند… [۱]
و دليل بر آنچه ياد کرديم فرمايش امام ‏عليه السلام است که: «و حقِّ ما را ادا کرده» مي ‏رساند که گريستن بر امام حسين‏ عليه السلام اداي حق صاحب الأمر و ساير امامان – سلام اللَّه عليهم اجمعين – مي ‏باشد، و شايد سِرّ مطلب اين باشد که تسليت دادن مؤمنين نسبت به بازماندگانِ کساني از ايشان که از دنيا گذاشته ‏اند گرامي داشت و تعظيم ايشان و دوستي کردن به آنان و ياري نمودن از جهت شرکت در مصيبتشان مي ‏باشد، و اين‏ها قسمتي از حقوق مؤمنين نسبت به يکديگر است، زيرا که هرگاه مؤمني از جهان دنيا درگذرد براي او آدابي هست که شرع مقدس امر فرموده آن آداب رعايت گردد، و آن‏ها بر دو گونه ‏اند:
يک گونه آن است که به سبب آن حقّ ميّت ادا مي‏ شود، و آن عبارت از تشييع و کنار قبر او رفتن، و برايش طلب مغفرت کردن، و از طرف او صدقه دادن و بر او نماز خواندن و از او به خوبي ياد کردن و امثال اين‏ها مي ‏باشد. و گونه ديگر آن است که حقِّ بازماندگان او به وسيله آن رعايت مي ‏گردد، و اين عبارت از ديدار آن‏ها و تعزيت ايشان و دعا کردن براي آنان و شرکت در حزن و مصيبتشان، و فرستان غذا براي ايشان امثال اين‏ها از اموري که صله آنان و احسان به ايشان مي ‏باشد، و بدون ترديد حقّ امام ‏عليه السلام در اين باره از همه مردم بزرگ‏تر است.
پس هرگاه مؤمن در مصيبت مولاي مظلوممان ابي‏عبد اللَّه‏ عليه السلام بگريد، حقّ امامي که بعد از آن حضت باقي مانده را در آن فاجعه بزرگ ادا کرده، چون اين کار موافقت نمودن با امام‏ عليه السلام و ياري کردن او و تقرُّب يافتن به او و تسلّي دل اوست، نه اين‏که حقّ امام را از هر جهت و در هر جاي رعايت کرده باشد، زيرا که براي امام و همين طور ساير مؤمنين به حسب تفاوت مراتب و شئونشان حقوقي هست که مي‏ بايست در هر مورد و هنگام و هر شئ به طور مقتضي رعايت و ايفا گردند، و در رواياتي که از امامان ‏عليهم السلام وارد شده اين مطلب را توجه داده ‏اند. و با اين توضيح معني فرمايش امام‏عليه السلام: «و حقّ ما را ادا نموده است» معلوم گشت، و معني نظاير اين کلام در ساير موارد و عبارات نيز روشن شد، پس ان شاء اللَّه تعالي نسبت به اين مطلب متذکّر و با بينش باش.

رک: مکیال المکارم؛ محمد تقی موسوی اصفهانی؛ جلد ۲)
——————————————————————————————————-
[۱] کامل الزيارات، ۸۱، باب ۲۶.