از دلائلی که جناب صدوق در لزوم وجوب عصمت امام آورده با بیان آیتی از قرآن کریم، خواننده کتاب را به تعقل دعوت کرده تا با دقت در مضمون آیت قرآنی در ارتباط با سایر فرامین اعتقادی و اخلاقی لزوم عصمت در حجج الهیه را دریابند و از این طریق در رد مدعیان دروغین امامت و قائمیت برآیند
در قول خداى تعالى «وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً»، معنايى وجود دارد كه او تعالى و تقدّس، جز افراد پاك باطن را خليفه نمى سازد، تا از خيانت بر كنار باشد، چون اگر شخص آلوده اى را به عنوان خليفه برگزيند، به مخلوقات خود خيانت كرده است؛ زيرا اگر دلّالى، حمّال خائنى را براى تاجرى بفرستد تا كالايى را براى او ببرد، و آن حمّال در كالا خيانت كند، آن دلّال هم خائن خواهد بود. پس چگونه خيانت بر خداى تعالى روا است؟ درحالى كه سخنش حقّ است كه مى فرمايد: «خداوند نيرنگ خيانتكاران را رهبرى نمىكند. (به مقصد نمىرساند)»[۱] و با اين سخن خود، پيامبرش را تأديب فرموده است كه: «مدافع خيانتكاران مباش».[۲] پس چگونه و از كجا روا باشد كه آنچه ديگران را از آن نهى مى كند، خود مرتكب شود، در حالى كه يهوديان را به واسطه نفاق شان نكوهش كرده و فرموده است: «آيا مردم را به نيكى فرمان مى دهيد و خودتان را فراموش مى كنيد، در حالى كه كتاب را مى خوانيد، آيا تعقّل نمى كنيد؟».[۳] و در اين سخن خداى تعالى «وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً»، دليل استوارى است، براى غيبت امام عليه السّلام، و آن دليل اين است كه چون خداوند فرمود: «إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً»، با اين لفظ معنايى را واجب ساخته که بايستى عقيدهمند به طاعت آن خليفه باشند. امّا ابليس به دنبال اين سخن، عقيده نفاقى اتّخاذ كرد و آن را در دل نهان ساخت، تا آنكه به واسطه آن منافق گرديد، او دل بر آن نهاد كه با طاعت خليفه حقّ مخالفت كند، و اين زشت ترين انواع نفاق است، زيرا آن، نفاق نهانى و قلبى است و از اين رو است كه شيطان، رسواترين منافقين است.امّا وقتى خداى تعالى خليفه را به ملائكه معرّفى فرمود، طاعت وى را در دل گرفتند و مشتاق وى شدند. ايشان نقيض آنچه را كه شيطان در دل نهان ساخته بود، برگزيدند و در جهت كمال و ترقّى مستحقّ ده برابر درجه اى شدند كه شيطان سزاوار رسوائى و عذاب در جهت انحطاط و سقوط گرديد. پس طاعت و دوستى غائبانه و قلبى، ثواب و مدح بيشترى دارد، زيرا در معرض اشتباه كارى و نيرنگ نيست و از اين رو از پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم روايت شده است كه فرمودند هر كس براى برادر دينى خود در نهان و از صميم دل دعا كند، فرشتهاى از آسمان وى را ندا در دهد كه براى تو دو برابر آن است.
منبع : كمال الدين و تمام النعمة ترجمه پهلوان ؛ ج۱ ؛ ص۲۰
[۱] ( ۱) يوسف: ۵۲.
[۲] ( ۲) النساء: ۱۰۵.
[۳] ( ۳) البقرة: ۴۴.
آخرین دیدگاه‌ها