اكثر تمدّنهاى جهان به خاطر كاستی ها در اداره ى جامعه، افول كرده اند. اين كاستی ها نوعاً به خاطر عدم واجديّت هاى لازم براى اداره ى صحيح و متعادل جامعه يا كمبود معنويّات و عدم توجّه به مبدا فيّاض يا نقصان نيروهاى پروا پيشه و وارسته اى كه هوس ها و خواست هاى شخصى را بر منافع عمومى ترجيح ندهند يا عدم امكانات اجتماعى و ناتوانی هاى مالى يا عدم ايجاد عدالت اجتماعى و … بوده است.
تمدّنى كه مسلمانان نيز در دورهاى بر جهان حاكم كردند، به خاطر عدم واجديّتهاى لازم براى يك حكومت صالح، دوران اقتدار خود را پشت سر گذاشت و عزّت آنان به خوارى مبدّل شد.
تمدّن آيندهى جهان در پناه حكومت صاحب الزّمان عليه السلام از چنان عدالتى برخوردار است كه تاريخ بشر در عمر ديرينه ى خود شاهد آن نبوده است.
حكومت صالح جهانى تنها در پناه شمشير فراهم نمی آيد؛ بلكه بايد خردمندانِ جهان پس از واخوردگى از تمامى ادعاهاى مدّعيان دروغين، به سوى حضرت حقّ روى كنند و از صميم جان ظهور منجىِ الاهى را بخواهند؛ بايد كه پرواپيشگانى خود ساخته فراهم آيند تا بارِ آن جامعه ى صالح را به دوش كِشند و خود به ستمگرى دست نگشايند و گرفتار ظاهر فريبىِ نفاقْ پيشگان نيز نشوند؛ چنان كه پس از رحلت پيامبران الاهى، مردمان هواپرست – كه دين را وسيله اى براى نيل به مطامع حيوانى خويش ديده بودند – با ظاهر فريبى، اوصياى انبيا را خانه نشين كردند و اكثر تلاش هاى پيامبران را كم ثمر داشتند. تاريخ گزارشهاى فراوانى از اين گونه وقايع دارد.
تمدّن صالح و پايدارِ الاهى آن زمان بر پا می شود كه مدّعيان اصلاح جهان با تجربه ى ناموفّقِ تمامى راه و روش هاى مختلف، عدم كارآيى ايده هاى خويش را باور كنند و همگان بيابند كه اين مكاتب و راه و روشها نمی تواند سعادت مطلوب را براى بشر به ارمغان آورد. تا آن گاه كه حكومت حضرت مهدى عليه السلام به اجازه پروردگار آشكار شود، مردم سراسر گيتى از صميم جان بر آن گردن نهند. حكومت دادگرانه ى مهدى موعود عليه السلام از ويژگی هايى چند برخوردار است:
۱- وارستگی ها و صلاحيّت هاى رهبرى:
الف – عصمت: در مكتب اهل البيت عليهم السلام، رهبرىِ حكومت واحد جهانى بر عهده ى بنده صالح خدا، حضرت حجّت بن حسن عليه السلام است و او يگانه انسانى است كه امروز خداى بزرگ، عصمت كامل او را امضا فرموده و اوست كه از هر پستى و آلودگى، اشتباه كارى و خطا بر كنار است و هيچ پليدى و ناپاكى در او يافت نمی شود. خداى متعال در باره ى او و پدران گرامی اش و حضرت فاطمه ى زهرا عليهم السلام فرموده است:
«إنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً»[۱] «همانا خدا چنين خواسته است كه تمامى ناپاكی ها را از شما اهل بيت بزدايد و شما را از هر گونه پليدى پاك دارد.»
حضرت رضا عليه السلام – در بخش هايى از دعايى كه باره ى حضرت مهدى عليه السلام است و آن را به يونس بن عبد الرحمان آموختند – می خوانند:
«خدايا! همانا او (مهدى موعود) بنده ى توست كه او را براى خودت خالص فرموده اى و بر غيب و پنهانى خويش برگزيده اى و از هر گناه دور داشته اى و از هر عيب و نقصى در امان قرار داده اى و از هر پليدى پاك فرموده اى و از هر آلودگى سالم داشته اى. خدايا! ما در روز قيامت، همان روز حادثه ى شگفت، شهادت می دهيم كه همانا او (حجت بن حسن) هيچ گناهى مرتكب نشده و خطايى را به جا نياورده و هيچ طاعت و فرمانبردارى را ضايع و نابود نكرده و هيچ حرامى را مرتكب نشده و هيچ واجبى را باژگون و هيچ آيين و شريعتى را دگرگون نكرده است.»[۲]
ب – دانايى: كسى شايسته ى رياست بر جهان است كه داناترينِ مردم روزگار باشد؛ زيرا مقدّم داشتن نادان بر دانا و جاهل بر عالم در نزد هر خردمندى زشت شمرده می شود.
حضرت مهدى عليه السلام گنجينه ى دانش الاهى در زمين است و علوم همه ى سفراى الاهى را ارث برده است و دانش او به تمام زواياى گيتى احاطه دارد. پيغمبر خدا صلى الله عليه وآله وسلم در ضمن خطبه ى خود در غدير خُم، در باره ى آن حضرت فرمودند:
«ألا إنَّهُ وارِثُ كُلِّ عِلْمٍ وَ الْمُحِيطُ بِهِ.»[۳] «همانا او وارث هر دانش و چيره بر آن است.»
رسول اكرم صلى الله عليه وآله وسلم در گزارش از مسافرت شگفت آميز آسمانى خويش، در ضمن بيان الاهى در باره ى حضرت بقيّة اللَّه عليه السلام می فرمايد كه خداى متعال فرمود:
« … وَ إيّاهُ أُظْهِرُ عَلَى الْأسْرارِ وَ الضَّمائِرِ بِإرادَتي … »[۴] « … و تنها او را به خواست خود، بر اسرار و پنهانی هاى خويش چيره می كنم.»
حضرت صادق عليه السلام در ضمن حديثى فرمودند:
« … و همانا مهدى، از اين رو “مهدى” خوانده شد كه (به راهنمايى خدا) به چيزهايى هدايت می شود كه در دسترس او نيست … »[۵]
تمامى راه هاى آسمان براى او هم چون راه هاى زمين معلوم است و با ساكنان ديگر عوالم چنان سخن می گويد كه ما با زمينيان سخن می گوييم.
ج – توانايى: حضرت مهدى عليه السلام در شجاعت و قدرت و همّت و قوّت، چون امیر المومنین و امام حسين بن على عليهما السلام است. حضرت اميرعليه السلام در جواب پرسشگرى در باره ى مهدىِ اين خاندان فرمود:
«آن گاه كه مرگ شبيخون زند، او نمی هراسد؛ گاهى كه مرگ چهره ى خود را نشان دهد، او ضعف و ناتوانى از خود نشان نمی دهد؛ در ميدان نبردِ قهرمانان عقب نشينى نمی كند؛ او دامن همت به كمر زده و چيره شونده است؛ پيروزمند است؛ شير بيشه(ى شجاعت) است؛ ريشه كن كننده ستمگران است؛ پشتوانه ى همه(ى شجاعان) است؛ مردانه صفت است؛ شمشيرى از شمشيرهاى خداست؛ سالار است؛ پر بخشش است؛ سختكوش است؛ در خاندان جلالت و شرف رشد كرده است؛ اصل و ريشه ى مجد و بزرگوارى اش در اصيل ترين خاندان هاست … »[۶]
قدرت و توانايى آن حضرت نمونه اى از قدرت خداى متعال است. او با قدرت الاهىِ خويش توسن نفس بشر را مهار می كند و با توان هدايتى – كه خداوند بدو ارزانى داشته است – كژ انديشی ها را به نيك انديشى مبدّل و خواستهاى نفسانى و هوس هاى حيوانى بشر را كنترل می كند و نهال فضيلت و انسانيّت را در نهاد بشر می نشاند.
امير مؤمنان عليه السلام در وصف امام قائم عليه السلام می فرمايند:
«وى خواهشها را پيرو هدايت می كند؛ آن گاه كه مردم هدايت را وابسته ى هوا و هوس كرده باشند و رأى و انديشه را پيرو قرآن می گرداند، آن گاه كه مردم قرآن را تابع نظر و انديشه(ى خود) قرار دهند.»[۷]
د – خُلق و خوى: يكى ديگر از ويژگی هاى مهمّ رهبران الاهى، بزرگوارى و گذشت و قدر شناسى آنان است. ميهمان نوازى ابراهيم خليل، گذشت و عفو يوسف صدّيق، بردبارى جناب ايّوب، و عطوفت بيكران خاتم انبيا صلى الله عليه وآله وسلم همه گزارشگر روح بزرگ آنان است.
خُلق و خوى حضرت مهدى عليه السلام چون خُلق و خوى پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم است و همان والايی ها و بزرگوارى هاى رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم را دارد؛ پيامبرِ رحمتى كه دامنه ى عطوفتش به همه جا كشيده است و موافق و مخالف در برابر خُلق نيكوى او سر تسليم فرود آورده اند.
يك روز امير مؤمنان عليه السلام نگاهى به امام حسين عليه السلام افكند و فرمود:
«خداوند از نسل او مردى را می آفريند كه هم نام پيامبر شماست و در خلقت و خوى، شبيه اوست … با خروج او، ساكنان آسمان ها خرّم می شوند.»[۸]
او زهدى چون زهد سردار اتقيا، امير مؤمنان عليه السلام دارد. امام صادق عليه السلام می فرمايد:
«وقتى قائم ما اهل بيت به پا خيزد، جامه هاى علی عليه السلام را به تن می كند و روش حضرتش را پيش می گيرد.»[۹]
شكيبايى و تحمّل سختى و بردبارى يكى از عوامل مهم در پيشبرد اهداف بلند مرتبه است و سفيران الاهى با سِلاح صبر و شكيب، به آرمانهاى الاهى خود جامه ى عمل پوشانيده اند.
خداوند متعال در قرآن به پيامبر اسلام دستور می دهد:
«فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ»[۱۰]«شكيبايى پيشه كن؛ چنان كه پيامبران اولوا العزم شكيبايى كرده اند.»
حضرت مهدى عليه السلام نيز الگوى شكيبايى است. در لوحى كه از جانب خدا در ولادت امام حسين عليه السلام بر حضرت زهرا عليها السلام نازل شد، ويژگى حضرت بقيّة اللَّه عليه السلام چنين وصف شده است:
«در او كمال موسى و نورانيّت عيسى و شكيبايى ايّوب وجود دارد .» [۱۱]
دامنه ى مهمان نوازى او مهمان نوازى ابراهيم خليل را به ياد می آورد. شريف و وضيع، غنى و فقير، دانا و نادان، بزرگ و كوچك بر سرِ خوان احسان او يكسان می نشينند.
سيّد ابن طاووس می گويد: من پس از خواندن زيارت روز جمعه ى امام زمان، زمزمه می كنم:
نَزِيلُكَ حَيْثُ مَا اتَّجَهَتْ رِكابي وَ ضَيْفُكَ حَيْثُ كُنْتُ مِنَ الْبِلادِ [۱۲]
– به هر سوى كه راحله ام روان شود (و هر جا كه فرود آيم)، بر تو وارد می شوم و درهر كجاى شهرها كه باشم، ميهمان تو ام. بارى، حضرت مهدى عليه السلام، هم از نظر سجيّت انسانى و بلنداى شخصيّت و هم از نظر دانش و بينش، چنان بزرگوار است كه نمونه ى او را جز در ميان خاندان معصوم پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله وسلم نمی توان جُست و اوست كه خداى متعال صلاحيّت رهبرى وى را بر سراسر گيتى تأييد فرموده و بيان كرده است كه از او جز نيكويى چيز ديگرى به افراد نمی رسد. خداى متعال در قرآن می فرمايد:
«بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ»[۱۳] «باقى گذارهى خدا (مهدى) براى شما (مطلق) نيكويى است؛ اگر در زمرهى مؤمنان باشيد.»
حضرت مهدى عليه السلام به عنوان وارث همه ى انبيا، از صفات و سجاياى بلند انسانى برخوردار است. امام صادق عليه السلام فرمود:
«اوّلين كارى كه مهدى عليه السلام انجام می دهد اين است كه در همه ى عالم ندا می كند: توجّه كنيد! هر كس بر عهدهى يكى از شيعيان ما وامى داشته باشد آن را بگويد … (آن قدر ندا می دهند) تا اين كه دانه ى سير و خَردَل را هم به صاحبان آنها برساند؛ چه رسد به طلاها و نقره ها و املاك زياد كه همه را ادا كند.»[۱۴]
اوّلين كار آن حضرت در دوران رو آورى امكانات اجتماعى، پرداخت تمام بدهكاری هاى شيعيان از آغاز امامت حضرت اميرعليه السلام تا هنگامه ى ظهور است؛ يعنى ياد تمام انسانهايى را كه در اعصار و قرون دل در گرو مهدى امّت داشته اند و آرزوى دولت آل محمّد عليهم السلام را در دل پرورانده اند، فراموش نمی كند.
————————————————–
پى نوشتها
۱ – قرآن كريم، سورهى احزاب (۳۳): ۳۴.
۲ – سيّد علىّ بن طاووس، جمال الأسبوع، در اعمال روز جمعه، صفحهى ۵۰۷ .
۳ – ابو منصور احمد بن علىّ طبْرِسى، الاحتجاج، ج ۱، صص ۶۳ – ۶۴ .
۴ – محمّد باقر مجلسى، بحار الأنوار، ج ۱۸، ص ۳۴۲؛ به نقل از شيخ صدوق، الأمالي .
۵ – ابو علىّ فضل بن حسن طبْرِسى، إعلام الورى بأعلام الهُدى، ص ۴۶۱: قال الصادقعليه السلام:
« … وَ إنَّما سُمِّيَ الْمَهْدِيُّ مَهْدِيّاً لِأنَّهُ يُهْدى إِلى أمْرٍ مَضْلُولٍ عَنْهُ … »
۶ – محمّد بن ابراهيم نعمانى، كتاب الغيبة، صص ۲۱۳ – ۲۱۴: عن سلَيمانَ بن بِلال، قال حدّثنا جعفرُ بنُ محمّد، عن أبيه،
عن جدّه، عن الحسين بن عليٍعليهم السلام قالَ: جاءَ رَجُلٌ إلى أمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَقالَ: يا أمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ نَبِّئْنا بِمَهْدِيِّكُمْ هذا. فَقالَ: « … لا يَجْبُنُ إذَا الْمَنايا هَكَعَتْ وَ لا يَجُورُ إِذَا المَنُونُ اكْتَنَفَتْ وَ لا يَنْكُلُ إِذَا الْكُماةُ اصْطَرَعَتْ، مُشَمِّرٌ، مُغْلَوْلِبٌ، ظَفِرٌ، ضِرْغامَةٌ، حَصَدٌ، مُخْدِشٌ، ذِكْرٌ، سَيْفٌ مِنْ سَيْفِ اللَّهِ، رَأْسٌ، قُثَمٌ، نَشُؤ رَأْسُهُ في باذِخِ السُّؤْدَدِ، و عارِزٌ مَجْدُهُ في أَكْرَمِ المَحْتِدِ … »
۷ – سيّد رضى، نهج البلاغة، ترجمهى فيض الإسلام، خطبهى ۱۳۸، ص ۴۲۴؛ نيز علامهى مجلسى، بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۱۳۰: [من خطبة له صلوات اللَّه عليه فى ذكرِ المَلاحِم]
«يَعْطِفُ الْهَوى عَلَى الْهُدى إذا عَطَفُوا الْهُدى عَلَى الْهَوى وَ يَعْطِفُ الرَّأْيَ عَلَى الْقُرْآنِ إذا عَطَفُوا الْقُرْآنَ عَلَى الرَّأْيِ.»
۸ – محمّد بن ابراهيم نعمانى، كتاب الغيبة، به نقل از او: محمّد تقى موسوى اصفهانى، مكيال المكارم (عربى)، ج ۱،
ص ۸۵: عن أبي وائِل قالَ: نَظَرَ أمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيٌعليه السلام إلَى الْحُسَيْنِ فَقالَ: «إنَّ ابْني هذا سَيِّدٌ كَما سَمّاهُ جَدُّهُ عليه السلام سَيِّداً وَ سَيُخْرِجُ اللَّهُ مِنْ صُلْبِهِ رَجُلاً بِاسْمِ نَبِيِّكُمْ يُشْبِهُهُ فِي الْخَلْقِ وَ الْخُلْقِ … يَفْرَحُ بِخُرُوجِهِ أهْلُ السَّماواتِ وَ سُكّانُها … »
۹ – محمّد بن يعقوب كلينى، كافى (ترجمه)، ج ۲، ص ۲۷۴:
عن حمّادِ بنِ عثمانَ، قالَ حَضَرْتُ أبا عَبْدِ اللَّهِعليه السلام (إلى أن قال:) «… إنَّ قائِمَنا أهْلَ الْبَيْتِ إذا قامَ لَبِسَ ثِيابَ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلامُ وَ سارَ بِسِيرَةِ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلامُ.»
۱۰ – قرآن كريم، سورهى احقاف (۴۶): ۳۵.
۱۱ – شيخ صدوق، كمال الدّين و تمام النّعمة، ج ۱، ص ۳۱۰، به نقل از او: محمّد تقى موسوى اصفهانى، مكيال المكارم (ترجمه)، مترجم: مهدى حائرى قزوينى، ج ۱، ص ۱۸۱ .
۱۲ – سيّد على بن طاووس، جمال الأسبوع، در اعمال روز جمعه، به نقل از او: محمّد تقى موسوى اصفهانى، مكيال المكارم (ترجمه)، مترجم: مهدى حائرى قزوينى، ج ۱، ص ۱۳۹.
۱۳ – قرآن كريم، سورهى هود (۱۱): ۸۶ .
۱۴ – علامهى مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۳۴ وى از يكى از مصنّفات اصحاب (= اماميّه)، روايت مفصّلى را از امام صادقعليه السلام در خطاب به مفضّل بن عمر نقل مىكند … تا آن جا كه مىفرمايند:
«أوَّلُ ما يَبْتَدِئُ الْمَهْدِيُعليه السلام أنْ يُنادي في جَمِيعِ الْعالَمِ: ألا مَنْ لَهُ عِنْدَ أحَدٍ مِنْ شِيعَتِنا دَيْنٌ فَلْيَذْكُرْهُ! حَتّى يَرِدَ الثَّوْمَةَ وَ الْخَرْدَلَةَ فَضْلاً عَنِ الْقَناطِيرِ المُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْأمْلاكِ فَيُوَفِّيَهُ إيَّاهُ.»
آخرین دیدگاه‌ها